TAM ROUNDTABLE MEETINGS

Osmanlı Araştırmalarında Dijital İmkanlar -1: Lexiqamus Nedir Ne Değildir?

Abdullah Saçmalı

Saturday, January 28, 2023 3:00 PM Salon: ZEYREK SALONU

Türkiye Araştırmaları Merkezi "Osmanlı Araştırmalarında Dijital İmkanlar" başlıklı yeni bir program serisine başlıyor. Serinin ilk oturumunda Abdullah Saçmalı ile LexiQamus projesi konuşulacak. 

LexiQamus çok karışık yazılmış, mürekkebi dağılmış, kağıdın o kısmı katlanmış veyahut yanma, yırtılma gibi maddi bir hasar görmüş olduğu için okunamayan Osmanlıca kelimeleri okunur hale getirmeyi hedefleyen bir proje. 

Mevcut lûgatlar, sadece kelimelerin sondaki harflerinin okunamadığı durumlarda yardımcı olabiliyor iken LexiQamus özel bir yazılım vasıtasıyla, kelimenin değişik kısımlarına girilen harfleri ve okunamayan kısımları esas alıp, bu şartları sağlayan sonuçların listesini size veriyor. Normal şartlar altında devâsâ lûgatları tarayarak günlerce aransa da bulunamayacak kelimeler bir çırpıda bulunabiliyor.

Sonuçlar üç ayrı sekmede listeleniyor. İlk sekmede, arama ifadesiyle birebir eşleşen sonuçlar gösteriliyor. İkinci sekmede, bir yahut birden fazla kelimesi arama ifadesiyle eşleşen kelime öbekleri sıralanıyor. Son sekmede ise, herhangi bir kısmı aranan ifade ile eşleşen sonuçlar listeleniyor.

Sonuçların bu şekilde üç sekmede gösterilmesinin ana sebebini ise araştırmacıların aradıkları ifade ile birebir eşleşen bir sonuç bulamaması halinde, onlara en yakın muhtemel sonuçları gösterebilmek şeklinde açıklanıyor. Öte yandan, kelimenin başında ya da sonunda görülemeyen, ve bir yahut daha fazla harf olduğu da kestirilemeyen durumlar olabiliyor. İşte bu tür yanlış varsayımların olumsuz sonuçlarından sakınmak için, hesaba katılmayan ihtimaller göz önüne alınarak, Kelime ve Kısmen sekmelerinde, alternatif sonuçlar araştırmacıya sunuluyor.

Sonuçların yanında TanımAna madde ve İçeren olmak üzere üç buton bulunuyor. Eğer sonucun Lexicon'da en az bir tanımı varsa Tanım butonu aktifleşiyor ve tıklanınca kelimenin Lexicon'daki anlamı bir kutu içinde gösteriliyor. Eğer sonuç deyim yahut atasözü ise, Ana madde butonu aktif hale geliyor ve tıklanınca, sonucun içinde geçtiği madde açılıyor. Son olarak, İçeren butonunun aktif olması, ilgili sonucun sözlük içindeki diğer bazı maddelerin tanımları içinde geçtiği anlamına geliyor. Tıklandığında bu maddeler sıralanıyor. Böylece sözlük içinde bir kelimenin geçtiği bütün yerlere bir seferde erişilebiliyor.

Ayrıca, eğer ilgili sonuçla ilgili osmanlicasozlukler.com adresinden gösterilebilecek bir sayfa varsa, bu sayfaya yönlendirme yapılıyor ve muhtelif lûgatlardan ilgili kelimenin anlamı öğrenilebiliyor.

Abdullah Saçmalı ile projenin arka planı, projeyi hayata geçirmek için ne tür bir yol izlediği ve hâlihazırda bu proje ile Osmanlı araştırmalarında dijital imkanların neler olabileceği üzerine konuşacağız. 

EDITOR'S CHOICE

SEMINARS

As the most traditonal activity of BISAV, the courses take place in every fall and spring of a year.

MORE INFO


FOLLOW US

Add your e-mail address here to be informed about our programs (seminars, symposiums, panels, etc.).