TürkçeEnglish SIGN IN

Yönetişim Kurumlarının Gelir Dağılımı ve Hükümet Harcamaları İlişkisindeki Gölgeleyici Rolü

Ahmet Faruk Aysan

31 Ekim 2009
De­ğer­len­dir­me: Hasan Kadir Tosun
 
Bo­ğa­zi­çi Üni­ver­si­te­si Eko­no­mi Bö­lü­mü öğ­re­tim üye­le­rin­den Ah­met Fa­ruk Ay­san, su­nu­mun­da, ku­rum­la­rın eko­no­mi li­te­ra­tü­rün­de­ki yük­se­li­şiy­le bağ­lan­tı­lı ola­rak ge­lir da­ğı­lı­mı­nın ye­ni­den da­ğı­tım üze­rin­de­ki et­ki­si hak­kın­da­ki ça­lış­ma­lar­dan bah­set­tik­ten son­ra, li­te­ra­tür­de bu za­ma­na ka­dar ek­sik bı­ra­kıl­mış bir alan olan ge­lir da­ğı­lı­mın­da­ki ada­let­siz­lik­le ye­ni­den da­ğı­tım ku­rum­la­rı­nın ve­rim­li­li­ği ara­sın­da­ki iliş­ki­yi ve bu­nun top­lam ye­ni­den da­ğı­tı­ma et­ki­si­ni or­ta­ya koy­du.
Ay­san, ko­nu­ya alt­ya­pı ol­ma­sı açı­sın­dan gi­riş bö­lü­mün­de, “yö­ne­ti­şim” ve “ku­rum­lar” kav­ram­la­rı­nı ve ik­ti­sa­dî li­te­ra­tür­de kul­la­nım alan­la­rı­nı sı­nıf­lan­dı­ra­rak, IMF, Dün­ya Ban­ka­sı gi­bi ku­rum­la­rın ge­nel­lik­le yö­ne­ti­şi­mi so­nu­ca da­ir tes­pit­ler­de bu­lu­nur­ken kul­lan­dık­la­rı­nı; ku­rum­la­rın ise ge­nel­lik­le aka­de­mi­de “se­bep­ler”i açık­la­ma­da kul­la­nı­lan bir kav­ram ol­du­ğu­nu vur­gu­la­dı.
Ay­san, 1980’ler­de olu­şan Was­hing­ton Mu­ta­ba­ka­tı’nın, za­man için­de ya­pı­lan yan­lış­lar­dan yo­la çı­ka­rak ku­rum­la­rı önem­li bir un­sur ola­rak ka­bul eden Post-Was­hing­ton Mu­ta­ba­ka­tı’na ev­ril­di­ği­ni; North, Coa­se, Ace­moğ­lu gi­bi aka­de­mis­yen­le­rin ku­rum­lar­la il­gi­li ça­lış­ma­la­rı­nın da bu dö­nü­şü­mün şe­kil­len­me­sin­de önem­li pa­yı ol­du­ğu­nu ifa­de et­ti.
Ku­rum­la­rın sı­nıf­lan­dı­rıl­ma­sın­da çe­şit­li yak­la­şım­lar ol­du­ğu­nu söy­le­yen Ay­san, söz­le­ri­ne şun­la­rı ek­le­di:
Bir yak­la­şı­ma gö­re, ku­rum­la­rı ida­rî ku­rum­lar, si­ya­sal is­tik­rar ve de­mok­ra­tik ku­rum­lar ola­rak üçe ayı­ra­bi­li­riz. Bu ku­rum­la­rın bir kıs­mı iyi ça­lı­şır­ken bir kıs­mı ça­lış­ma­ya­bi­lir; Mı­sır ör­ne­ğin­de de ol­du­ğu gi­bi de­mok­ra­tik ku­rum­la­rın (ba­sın öz­gür­lü­ğü, vs.) iyi ça­lış­mı­yor ol­ma­sı­na rağ­men, ida­rî ku­rum­la­rın düz­gün iş­le­me­si ve si­ya­sal is­tik­ra­rın va­rol­ma­sı bu­nun bir ka­nı­tı. Da­ni Rod­rik ise de­mok­ra­si­yi uzun za­man­da el­de edi­le­cek bir me­ta-ku­rum ola­rak ta­nım­lı­yor ve ku­rum­la­rı ula­şa­cak­la­rı so­nuç ba­kı­mın­dan üçe ayı­rı­yor: mak­ro­eko­no­mik is­tik­ra­rı he­def­le­yen ku­rum­lar, sos­yal ba­rı­şı sağ­la­yan ku­rum­lar ve an­laş­maz­lık çö­zü­cü ku­rum­lar.
Ay­san, ku­rum­lar ve yö­ne­ti­şim kav­ram­la­rı­nı bu şe­kil­de kı­sa­ca açık­la­dık­tan son­ra, ge­lir da­ğı­lı­mı­nın ye­ni­den da­ğı­tım ku­rum­la­rı­nın ve­rim­li­li­ği ve so­nuç­ta top­lam ye­ni­den da­ğı­tım üze­rin­de­ki et­ki­si­ne de­ğin­di. Teo­rik ça­lış­ma­lar­ın ge­lir eşit­siz­li­ği­nin ye­ni­den da­ğı­tı­mı ar­tı­ra­ca­ğı­nı ön­gör­dü­ğü­nü, fa­kat am­pi­rik ça­lış­ma­la­rın tam ter­si­ni or­ta­ya çı­kar­dı­ğı­nı söy­le­yen Ay­san, dok­to­ra te­zin­de bu çe­liş­ki­yi an­la­ma­ya ve se­bep­le­ri­ni or­ta­ya çı­kar­ma­ya ça­lış­tı­ğı­nı ifa­de et­ti. Ay­san, ge­lir da­ğı­lı­mın­da­ki eşit­siz­lik ye­ni­den da­ğı­tım ta­lep­le­ri­ni ar­tır­sa da, üst ge­lir gru­bu­nun po­li­tik et­ki­siy­le ve/ve­ya top­lu­mun ge­le­cek­te yük­sel­me bek­len­ti­le­ri­nin so­nu­cu ola­rak ku­rum­sal ve­rim­li­li­ğin düş­tü­ğü­nü or­ta­ya ko­ya­rak, bu ve­rim­li­lik dü­şü­şü­nün de top­lam hü­kü­met har­ca­ma­la­rı­nı olum­suz yön­de et­ki­le­di­ği­ni söy­le­di.

NEWS

ALL NEWS

خيار المحررين

SEMINARS

As the most traditonal activity of BISAV, the courses take place in every fall and spring of a year.

MORE INFO


تابعنا

الاشتراك في النشرة الإخبارية لدينا لتلقي الأخبار والتحديثات.