Bilim ve Sanat Vakfı (BİSAV) 2023 Yaz Programı 5-9 Eylül tarihleri arasında gerçekleştirildi. “Türkiye'yi Okuma Biçimleri: Teoriler, Yaklaşımlar, Eğilimler” başlıklı program vakıf başkanı Ahmet Okumuş’un açılış konuşmasıyla başladı. Türkiye’ye dair alternatif değerlendirmelerin benzeştiği ve ayrıştığı noktalara temas eden Okumuş, iyimser okumaların günümüzde ne kadar karşılık bulacağı sorusunun önemini vurguladı. Açılış konuşmasının ardından Vefa Salonu’nda yüz yüze yürütülen oturumlarda Türkiye’yi okuma biçimlerine dair panoramik analizlerin yanı sıra kenarda kalan isim ve yaklaşımlara da yer verildi.

İlk gün Gökhan Çetinsaya Osmanlı-Türk modernleşmesinde süreklilik ve kopuş tartışmalarının serencamına dair bir değerlendirme yaptı. Ardından Bekir Berat Özipek “Türkiye’de Siyaseti Anlamak: Teoriler ve Modeller Işığında Geçmiş ve Bugün” başlıklı bir konuşma gerçekleştirdi. İkinci gün Halil Berktay sol ideolojinin Türkiye okumasını “Teorik Apriorizm: Komintern Marksizmi ve Solun Türkiyesi” başlıklı bir konuşmayla masaya yatırdı. Sonrasında Nurullah Ardıç “Türkiye'ye Tarihsel Sosyolojiden Bakmak: Michael Mann ve Tim Jacoby” başlıklı sunumuyla tarihsel sosyolojinin yükselişinin Türkiye okumalarını nasıl şekillendirdiğini anlattı.

Üçüncü gün Gülperi Karayel Aslaner’in “İnkılâbın / Darbenin Gözünden Cumhuriyet”  başlıklı sunumuyla başladı. Aslaner’in Adana, Bursa ve Erzurum'da halkın 1960 askeri müdahalesini nasıl yaşadığını ve toplumsal, siyasi ve dini formasyona direnmek için hangi yöntemleri geliştirdiğini incelediği doktora tezi çerçevesinde hazırladığı sunumunun ardından sözü “Sırasında ve Sonrasında 1960'lı Yıllar Türk Düşünce Ortamı Üzerine Tartışmalar Hakkında Bazı Düşünceler” başlıklı konuşmasıyla Kurtuluş Kayalı aldı ve 1960’lar Türkiye okumalarına dair değerlendirmelerde bulundu.

Dördüncü güne postmodern yaklaşımlara dair analizler damgasını vurdu. Önce “Türk Modernleşmesi Anlatılarından Post-Modern Türkiye'ye” başlıklı sunumuyla Alim Arlı, ardından “Safiye Erol’un Türkiye’si: Différance’iyel Bir Modernleşme Ütopyası” başlığını taşıyan konuşmasıyla Havva Yılmaz Türkiye okumalarını modernleşme kuramları ve epistemolojik analizler kapsamında analiz etti. Günün son oturumu ise Mustafa Özel’in “Roman Diliyle Modern Türkiye’nin Oluşumu” başlıklı sunumuydu. Çevrimiçi yürütülen oturumda Türk modernleşmesinin erken Cumhuriyet dönemi romanlarındaki yansımaları üzerinden çeşitli Türkiye okumalarına yer verildi.

Programın son gününde Hüseyin Etil “Radikal Kemalizmin Yeni Türkiye Okuması: Post-Post Kemalist Arayışlar”; Ertuğrul Zengin “Dirilişten Çözülmeye İslamcıların Türkiye İdraki” başlıklı sunumlar yaptılar. Her iki oturumda da son yirmi yılda değişen Türkiye okumaları çeşitli açılardan tahlil edildi.