Bu sayımızda İslam iktisat ve siyaset düşüncesi, Aristoteles felsefesi ve Osmanlı diplomasi tarihi gibi sosyal ve beşeri bilimlerin farklı alanlarından dört makale, çağdaş dönem sosyal meselelere odaklanan üç değerlendirme makalesi ve İslam kültür ve düşünce tarihiyle ilgili dokuz kitap değerlendirme yazısıyla okurlarımıza merhaba diyoruz.

İlk makalemiz “Ahlaklı Pazar Kültürü: Şeyzerî’nin Nihâyetü’r-Rütbe’si” başlığıyla Cengiz Kallek’e ait. Kallek, Şeyzerî'nin, pazar kural ve değerlerini vurgulayan uygulamalı hisbe literatüründe kaleme aldığı ve Doğu İslam kültürünün ilk örneklerinden biri olan Nihâyetü'r-rütbe fî talebi'l-hisbe başlıklı eserini iktisat düşüncesi temelinde inceliyor. Kallek’e göre, bireysel iş ve üretici / satıcı davranışlarının sınıflandırılmasını ve incelenmesini mümkün kılan hukuki ve ahlaki ilkelerin yanı sıra uygulamalı bir değerler sistemi ortaya koymak eserin temel amacı.

“İslam Siyaset Düşüncesinde Siyaset Tasnifleri Üzerine Bir Değerlendirme” başlıklı ikinci makalemiz İlker Kömbe tarafından kaleme alındı. Makalede amaçlanan, VIII. yüzyılın ikinci yarısı ile XVI. yüzyıl arasında İslam siyaset düşüncesinin önde gelen temsilcilerinin eserlerinde yer alan siyaset tasniflerini tarihsel koşullar ve İslam fıkıh ve kelam düşüncei açısından değerlendirmek. Kömbe’ye göre söz konusu değerlendirme İslam siyaset düşüncesinin modern siyaset biçimleriyle daha doğru bir karşılaştırmasını yapmak için önemli.

Esra Kartal tarafından hazırlanan “Aristotelesçi Biyolojinin Temeli Olarak Fizik” başlıklı üçüncü makalenin konusu ise günümüzde birbirinden ayrı olarak düşündüğümüz fizik ve biyoloji disiplinlerinin Arsitotles’in doğa felsefesinde ortak ilkere sahip olduğu. Kartal’a göre Aristoteles’teki doğa kavramı fiziğin temel konusu olan hareketin kaynağı olduğu için biyoloji fizik disiplini içerisinde ele alınmalıdır. Dolayısıyla, her iki disiplin de, Aristoteles’in sınıflandırmasına göre, doğa, dolayısıyla da hareket kavramı temelinde anlaşılmalıdır.

Fatih Bayram’ın hazırladığı “Sultan I. Ahmed Tarafından Sadrazam Malkoçoğlu Ali Paşa’ya Tevcih Edilen Engürüs Seferi Serdarlığı Beratı” başlıklı araştırma notu, sultan I. Ahmed tarafından Sadrazam Malkoçoğlu Ali Paşa’ya verilen serdarlık beratını inceliyor. Sadrazama övgü amaçlı kullanılan Eflatun ve Aristo benzetmeleri ve sadrazama verilen yetkilerin genişliği ise söz konusu beratın özgün yanlarını oluşturuyor.

Bu sayımızdaki bir diğer önemli kısım olan Değerledirme Makaleleri’nde Rahim Acar, İsmail Kara’nın “Cumhuriyet Türkiyesi’nde Bir Mesele Olarak İslam” başlıklı eserinin yakın zamanda çıkan ikinci cildini inceliyor. Caner Yelbaşı ise Şaduman Halıcı’nın Çerkes Ethem’in siyasi mücadelesini anlattığı “Ethem” kitabını değerlendiriyor. Son olarak ise Metin Demir, John Hollowway’in “Öfke Günleri” isimli kitabını diğer eserleriyle bir bütünlük içerisinde analiz ediyor.

Kitap Değerlendirmeleri bölümümüzde ise İslam’ın felsefi, kültürel ve siyasi düşünce birikimini inceleyen eserlere dair yapılan değerlendirmeler ağırlıkta. Yunan felsefesi ve müzik tarihi de kitap değerlendirmelerinin incelediği alanlar kapsamında.

45. sayımızda buluşmak dileğiyle.

Dîvân: Disiplinlerarası Çalışmalar Dergisi

Yazıların özetleri için bkz.

http://www.divandergisi.com