MEŞRUTİYET DÎVÂN’DA

Meşrutiyet’in ikinci defa ilanının 100. yılı münasebetiyle Osmanlı başta olmak üzere aynı dönemde farklı ülkelerin meşrutiyet tecrübelerini ele almayı hedefleyen Dîvân: Disiplinlerarası Çalışmalar Dergisi’nin “Meşrutiyet” konusuna tahsis ettiği özel sayılarının ikincisi (sayı 25) yayınlandı. Osmanlı meşrutiyet tecrübesinin daha iyi anlaşılabilmesine katkı sağlayabilmeyi ümit eden Dîvân’ın bu sayısında ağırlıklı olarak Meşrutiyet döneminde Osmanlı ilim, kültür ve edebiyat hayatında meydana gelen değişimleri ve Osmanlı Meşrutiyet tecrübesinin taşradaki yansımalarını ele alan yazılar yer almakta.

Çağdaş Türk Edebiyatı araştırmalarının önemli isimlerinden biri olan Beşir Ayvazoğlu “‘Devr-i Dil-Ârâ-yı Hürriyet’te Edebî Ortam” başlıklı makalesinde II. Meşrutiyet’in ilanından sonraki beş yıllık dönemde edebî ortamı tasvir ederken, modernleşme dönemi medreseler üzerine yaptığı çalışmalarla tanınan Yaşar Sarıkaya “II. Meşrutiyet ve Medreseler: Geleneksel Bir Kurumun Modernleşme Sürecinde Var Olma Mücadelesi” isimli çalışmasıyla medreselerin Tanzimat’la başlayan süreçte geçirdiği değişim ve dönüşümleri II. Meşrutiyet’in ilanını esas alarak yeniden irdeliyor. Serhat Aslaner “Taşrada Jön Türklük ya da Meşrutiyet Fikrinin Konya’ya İntikali” başlığını taşıyan yazısında II. Meşrutiyet’in ilanı öncesinde meşrutî fikirlerin taşraya ne zaman ve/hangi kanallarla intikal ettiği sorusunun cevabını bulmaya çalışırken Davut Hut ise “II. Meşrutiyet’in İlanının Irak’taki Yansımaları” isimli çalışmasında II. Meşrutiyet’in ilanının Irak’ta nasıl algılandığını ele alıyor. Günümüz Türkiyesi’nin en önemli meselelerinden birisini oluşturan asker-siyaset ilişkisi ise Ahmet Turan Alkan tarafından bu sayıda Osmanlı Meşrutiyeti’ndeki kökleri açısından ele alınıyor: “Modern Asker-Siyaset İlişkisinin Osmanlı Meşrutiyeti’ndeki Kökleri”. Osmanlı’nın Meşrutiyet tecrübesini yaşadığı dönemlerde benzer bir tecrübeye kapılarını açan Japonya’daki durum ise Takii Kazuhiro’nun “Meiji Anayasası: Japonların Batı Deneyimi ve Modern Devletin Oluşumu” isimli makalesinde inceleniyor. İlgililerin, II. Meşrutiyet’in 100. yılı münasebetiyle yurt içinde ve yurt dışında gerçekleştirilen faaliyetlerin dökümünü Serhat Aslaner’in “100 Yıl Sonra II. Meşrutiyet” yazısında bulmaları mümkün. Ayrıca bu sayının sonunda Şükrü Hanioğlu’nun, Jön Türk hareketinin anlaşılmasına yönelik bugüne kadar yapılan en önemli katkılardan birisi olan Preperation for a Revolution: The Young Turks 1902-1908 isimli eserine dair Enes Kabakcı’nın değerlendirmesi de yer alıyor.

Dîvân’la ilgili ayrıntılı bilgiye www.divandergisi.com adresinden ulaşabilir, ücretsiz üyelik sayesinde 1-22. sayılardaki yazıları pdf olarak edinebilirsiniz.