Türkçe SIGN IN

İnsan Kaynakları'nın Rolü

Bahattin Aydın

7 Kasım 2009
De­ğer­len­dir­me: Canan Ulus
 
Yıl­dız Hol­ding İn­san Kay­nak­la­rı Gı­da & İçe­cek Gru­bu Mü­dü­rü Ba­hat­tin Ay­dın ile İn­san Kay­nak­la­rı’nın şir­ket­le­rin ba­şa­rı­lı ol­ma­sın­da­ki ro­lü üze­ri­ne ko­nuş­tuk. De­ği­şik bir tarz uy­gu­la­ya­ca­ğı­nı söy­le­yen Ay­dın, ön­ce ka­tı­lım­cı­la­rın so­ru­la­rı­nı al­dı, ar­dın­dan bu so­ru­lar çer­çe­ve­sin­de su­nu­mu­na baş­la­dı.
“İn­san Kay­nak­la­rı ne iş ya­par?” so­ru­su­na ce­vap ara­ya­rak ko­nuş­ma­sı­na baş­la­yan Ay­dın, İn­san Kay­nak­la­rı yö­ne­ti­mi çer­çe­ve­sin­de ele alı­nan ko­nu­la­rı “ida­ri iş­ler, üc­ret yö­ne­ti­mi, işe alım, per­so­nel eği­ti­mi, per­for­mans ve ka­ri­yer yö­ne­ti­mi, li­der­lik, or­ga­ni­zas­yon ge­li­şi­mi, ye­te­nek yö­ne­ti­mi ve el­de tut­ma” ola­rak ifa­de et­ti. Bu­na pa­ra­lel ola­rak, ya­pı­lan araş­tır­ma­lar­da, re­ka­bet eden iki şir­ket ara­sın­da da­ha iyi ko­num­da ola­nın te­me­li­ne inil­di­ğin­de, in­san fak­tö­rü­nün önem­li bir gös­ter­ge ola­rak or­ta­ya çık­tı­ğı­nı vur­gu­la­dı.
Ay­dın me­kân ve im­kân ke­li­me­le­ri­nin ay­nı kök­ten gel­di­ği­ne vur­gu ya­pa­rak, her me­kâ­nın ken­di im­kâ­nı­nı oluş­tur­du­ğu­nu çe­şit­li ör­nek­ler­le açık­la­dı. Ça­lı­şan ki­şi­den iyi ve ba­şa­rı­lı bir per­for­mans gös­ter­me­si ile ya­ra­tı­cı ol­ma­sı bek­le­ni­yor­sa me­kâ­nın bu özel­lik­le­ri or­ta­ya çı­ka­ra­cak şe­kil­de ta­sar­lan­ma­sı ge­rek­ti­ği­ni be­lir­ten Ay­dın’a gö­re bir şir­ke­tin ba­şa­rı­sı için tüm bu un­sur­lar önem­lidir. Bu ne­den­le İn­san Kay­nak­la­rı’­na çe­şit­li bo­yut­la­rı da kap­sa­yan ge­niş bir pers­pek­tif­ten bak­mak gerekir.
Ay­dın ko­nuş­ma­sı­na şir­ke­ti yö­ne­ten li­der­le­rin te­mel özel­lik­le­rin­den bah­se­de­rek de­vam et­ti. Ba­şa­rı­lı li­der­le­rin tep­ki­sel de­ğil, pro­ak­tif, ya­ni olay­la­rı ön­ce­den se­zip ona gö­re tu­tum ge­liş­ti­ren­ler ol­duk­la­rı­nın da al­tı­nı çiz­di. Dav­ra­nış­la­rın bu­la­şı­cı­lı­ğın­dan ha­re­ket eden Ay­dın’a gö­re li­der­in dav­ra­nı­şı tüm or­ga­ni­zas­yo­nu etkilediğinden en baş­ta li­der­le­rin doğ­ru bir in­san ol­ma­sı ge­re­kir.
Ay­dın şir­ket­ler­de­ki bi­rim­le­rin, des­tek ve ana fonk­si­yon­lar ola­rak iki­ye ay­rı­la­bi­le­ce­ği­ni be­lirt­ti. Ana fonk­si­yon­lar­da üre­tim ve sa­tış iş­lem­le­ri, des­tek fonk­si­yo­nun­da ana fonk­si­yo­nu ye­ri­ne ge­ti­re­cek in­san­la­rın ih­ti­yaç­la­rı­nı gi­de­re­cek bi­rim­ler yer alır ki bun­lar için­de İn­san Kay­nak­la­rı önem­li bir rol oy­na­mak­ta­dır. İn­san Kay­nak­la­rı’nın şir­ket için­de­ki en iyi ro­lü, İn­san Kay­nak­la­rı iş or­tak­lı­ğı­dır. Ay­dın’a gö­re, İn­san Kay­nak­la­rı bö­lü­mü­nün hem şir­ket­le bü­tün­leş­miş ol­ma­sı, di­ğer bir de­yiş­le, şir­ke­tin po­li­ti­ka­la­rı ve he­def­le­ri hak­kın­da söz sa­hi­bi ol­ma­sı hem de şir­ke­tin di­ğer bi­rim­le­ri hak­kın­da bil­gi sa­hi­bi ola­rak ken­di­ni fark­lı­laş­tır­ma­sı önem­li­dir.
Ay­dın, İn­san Kay­nak­la­rı’­nın bu­gü­nü ve ge­le­ce­ği ile il­gi­li şu çar­pı­cı de­ğer­len­dir­me­yi yap­tı: İn­san Kay­nak­la­rı’­nın ön­ce­lik­li ola­rak bu­gü­nün -iş hu­ku­ku ve pro­se­dür­ler gi­bi- iş sü­reç­le­ri ve -alış­tır­ma ve mo­ti­vas­yon gi­bi- in­sa­nî ko­nu­la­rın­da çö­züm üret­me­si za­ru­ri­dir. Söz­ko­nu­su alan­lar­da çö­züm üre­te­me­yen İn­san Kay­nak­la­rı’­nın ge­le­ce­ğin sü­reç­le­ri ola­rak gö­rü­len ve­rim­li­lik ve ye­ni­den ya­pı­lan­dır­ma ile li­der­lik ve ka­ri­yer yö­ne­ti­mi gi­bi ye­ni in­sa­nî ko­nu­lar­da söz söy­le­ye­bil­me­si ol­duk­ça zor­dur.
Ay­dın, il­ko­kul­da al­dı­ğı­mız kar­ne me­ta­fo­ru­nu kul­la­na­rak bir ben­zet­me yap­tı. İl­ko­kul­da kar­ne­le­rin sol ta­ra­fın­da ma­te­ma­tik, Türk­çe, ha­yat bil­gi­si gi­bi ders­le­rin not­la­rı, sağ ta­raf­ta ise hâl ve gi­di­şat yer alır­dı ve sol ta­raf da­ha önem­liy­di. Ay­dın’a gö­re iş ha­ya­tın­da ise, kar­ne­nin sağ ta­ra­fı, ya­ni ta­vır ve dav­ra­nış­la­r­ da­ha önem­li­dir.
Ay­dın’a gö­re üni­ver­si­te­nin ay­nı bö­lümünden mezun olan öğ­ren­ci­le­ri­n ça­lış­ma ha­ya­tın­da ay­nı ba­şa­rı­yı gös­te­re­me­me­si­nin te­mel se­be­bi, duy­gu­sal ze­kâ­dır. Top­lum­da kur­du­ğu iliş­ki bi­çi­mi ve tarz gi­bi be­şe­rî be­ce­ri­ler, ba­şa­rı­nın oluş­ma­sın­da önem­li bir rol oy­nar. Bö­lüm yö­ne­ti­ci­le­ri ge­nel­de ki­şi­nin tek­nik bo­yu­tu­na (hard stuff) ba­kar, İn­san Kay­nak­lar’ı yö­ne­ti­ci­le­ri ise bu­nun ya­nın­da ki­şi­nin be­şe­ri özel­lik­le­ri­ne (soft stuff) bakmalıdır. Zi­ra -Ay­dın’ın­da vur­gu­la­dı­ğı gi­bi- ye­te­nek­siz in­san yok­tur; sa­de­ce her in­sa­nın ken­di­ne has ye­te­ne­ği var­dır. Bu du­rum­da şir­ket­ler, ken­di­si­ne uy­gun ye­te­ne­ği al­ma­lıdır. Bu ne­den­le iş gö­rüş­me­si­nin ama­cı; ki­şi­nin ge­le­cek­te­ki per­for­man­sı­nı ön­gör­me­ye ça­lış­mak­tır.
Ki­şi­nin dav­ra­nış­la­rı gö­rü­nen buz­da­ğı­dır. Buz­da­ğı­nın al­tın­da ise ki­şi­nin yet­kin­lik­le­ri (bil­gi, be­ce­ri ve tu­tum) var­dır. Bil­gi ve be­ce­ri son­ra­dan de­ğiş­ti­ri­le­bi­lir, an­cak tu­tum ko­lay ko­lay de­ğiş­mez. İşe alım ya­par­ken sa­de­ce bil­gi ve be­ce­ri­ye de­ğil, ki­şi­nin tu­tu­mu­na da in­mek ge­re­kir. Ör­ne­ğin kır­mı­zı ışık­ta dur­ma­sı ge­rek­ti­ği­ni bil­me­yen bi­ri­ bil­gi­siz­dir, bu du­rum öğ­re­ti­le­bi­lir. Kır­mı­zı ışık­ta du­rul­ma­sı ge­rek­ti­ği­ni bi­len ama ace­mi ol­du­ğu için ga­za ba­sıp ge­çen bi­ri­si be­ce­rik­siz­dir, bu da öğ­re­ti­le­bi­lir. Ama key­fi se­bep­ler­le kır­mı­zı ışık­ta dur­ma­yıp ge­çen bi­ri­ olum­suz bir tu­tu­ma sa­hip­tir. Bu du­rum, ko­lay ko­lay de­ğiş­ti­ri­le­mez. Kal­dı ki şir­ket­le­rin in­san­la­rın tu­tum­la­rı­nı de­ğiş­tir­mek gi­bi bir du­ru­mu ol­ma­ma­lı­dır.
Ay­dın, İn­san Kay­nak­la­rı’n­da ya­pı­lan bir for­mü­lü biz­ler­le pay­laş­tı. For­mül şöy­le: Per­for­mans = İle­ti­şim x Mo­ti­vas­yon x Yet­kin­lik. Ara­da çar­pım ol­ma­sı­nın ne­de­ni, bir­bir­le­ri­ni et­ki­le­me­si­dir. İle­ti­şim “ne yap­ma­ya­lım?”, mo­ti­vas­yon “ne­den yap­ma­lı­yım?”, yet­kin­lik “na­sıl yap­ma­lı­yım?” so­ru­la­rı­na ce­vap ve­ril­me­si­dir. Per­for­man­sın or­ta­ya çık­ma­sın­da zo­run­lu olan 5 kri­tik fak­tör var­dır. Bil­gi­ye öz­gür­ce ula­şılır, ye­ter­li kay­nak saptanır ve ki­şi­nin psi­ko­lo­ji­si­ne, zih­ni özel­lik­le­ri­ne ve mes­le­ki eği­lim­le­ri­ne uy­gun bir iş olur­sa ki­şi­nin per­for­man­sı %74’e çı­kar.
Ka­ri­yer yö­ne­ti­min­de çok önem­li bir nok­ta­da şu­dur: Ka­ri­yer plan­la­ma­sı ya­pı­lır­ken ki­şi şir­ket­te­ki de­ğe­ri­ni de­ğil, pi­ya­sa­da­ki de­ğe­ri­ni dü­şün­me­li­dir. Ki­şi­nin şir­ket­te­ki de­ğe­ri, söz­ko­nu­su ki­şi­yi önem­li bir in­san ya­pa­bi­lir, pi­ya­sa­da­ki de­ğe­ri ise o ki­şi­yi kri­tik bir in­san ya­par. Bu ne­den­le hem önem­li hem de kri­tik bir in­san ol­mak ge­rek­li­dir. Önem­li in­san işi­ni iyi yap­tı­ğı hal­de her za­man bir baş­ka­sı ile de­ğiş­ti­rile­bi­lir. Kri­tik in­san ise, şir­ke­tin ih­ti­yaç duy­du­ğu ge­le­cek­te­ki bil­gi­ye sa­hip ki­şi­dir: Bir üst po­zis­yo­na ter­fi et­mek is­ti­yor­sa­nız, şim­di­den o üst po­zis­yon­da­ki gi­bi dü­şün­meniz ve dav­ran­ma­nız ge­re­kir.
Ay­dın’ın su­nu­mu kı­saca şöy­le özet­le­nebilir: Ku­rum için­de iyi bir İn­san Kay­nak­la­rı yö­ne­ti­mi­nin hâ­kim ola­bil­me­si için ön­ce­lik­le; İn­san Kay­nak­lar’ı bi­ri­mi, ku­ru­mun or­ga­ni­zas­yon ve kül­tür ya­pı­sı­nı, ser­ma­ye ve üre­tim fonk­si­yon­la­rı­nı te­mel bil­gi ola­rak edin­me­li, ku­ru­mun ana fonk­si­yon­la­rı­na uy­gun bir stra­te­ji ge­liş­tir­me­li, ye­ni­lik­le­re açık bir sü­reç or­ta­ya koy­ma­lı, ça­lı­şan­la­rın ka­ri­yer ha­ri­ta­la­rı­nı per­for­mans ve yet­kin­lik­ler se­ti­ne gö­re ha­zır­la­ma­lı­dır.

NEWS

ALL NEWS

EDITOR'S CHOICE

SEMINARS

As the most traditonal activity of BISAV, the courses take place in every fall and spring of a year.

MORE INFO


FOLLOW US

Add your e-mail address here to be informed about our programs (seminars, symposiums, panels, etc.).