22 Şubat 2010
Değerlendirme: Osman Sacid Arı
Mehmet Ali Uz, 1935 Konya doğumlu. Konya İmam-Hatip Okulu’nun ilk mezunlarından Uz, mezun olduğu sene henüz Yüksek İslâm Enstitülerinin açılmamış olması ve İlahiyat Fakültelerinin de İmam-Hatip Okullarından öğrenci kabul etmemesi sebebiyle askere gitmeye karar verir. Askerlikten sonra Hukuk fakültesine girer ve mezun olduktan sonra da avukatlık yapmaya başlar. 25 yıl avukatlık yaptıktan sonra, 1992 yılında avukatlık mesleğini bırakır. Sonraki 18 yıllık hayatını da Konya ile ilgili çalışmalara hasreder.
Mehmet Ali Uz’un yazarlık macerası daha imam-hatip okulunun son sınıfında iken hocalarının da teşvik ve yönlendirmeleriyle mahalli gazetelerde yazılar yazmasıyla başlar. Avukatlık yaptığı dönemde de gazetelerde köşe yazarlığı yapmaya devam eden Uz, 20 yıl kadar bir süre Yelişay Başkanlığı da yapmış ve bu sırada zararlı alışkanlıklarla alakalı kitaplar yayınlamıştır.
Uz, 90’lı yıllara gelince Konyalı âlimlerden Hacıveyiszâde’nin hayatını yazmak arzusuyla araştırmalara başlar. Zamanın Konya müftüsü, Uz’dan sadece Hacıveyiszâde’nin hayatını değil, Konya’nın diğer âlim ve velilerinin de hayatını yazmasını ister. Uz, yeterli bilgiye ulaşmaktan çok da ümitli olmadığı bu işi kabul eder ve böylece yazarlık hayatında yeni bir dönem başlamış olur. Uz, başlangıçta çok ümitli olmasa da, nereye elini attıysa boş dönmediğini söylüyor. Bu çalışmanın sonunda Konya Âlimleri ve Velileri (2 cilt)isimli kitap ortaya çıkar.
Mehmet Ali Uz’un Konya ile ilgili bir diğer çalışması, Konya Kültürüne Hizmet Edenler isimli kitabıdır. İki cilt olarak yayınlanan bu kitapta, Konya kültürüne hizmet edenlerin hem hayat hikâyeleri bulunmakta hem de bu şahısların birer makaleleri yer almaktadır. Uz, Ladikli Ahmed Ağa ve son hücre-nişin Mehmed Dede’nin hayat hikâyelerini de müstakil kitap olarak yayına hazırlar. Bu tür çalışmaları sebebiyle, Mehmet Ali Uz, Konya’da biyografi yazarı olarak tanınmaktadır.
Uz’un biyografi sahasından başka, Konya ile ilgili farklı alanlarda birçok çalışması bulunmaktadır. Uz, 12 sene önce mahalli bir gazetede “Akademik Sayfalar” başlığıyla haftalık bir ek çıkartmaya başlar. 2 sene kadar aynı gazetede çıkan ek, daha sonra yine mahalli bir gazete olan Merhaba’da çıkmaya devam eder. Her sene ayrı bir cilt olarak yayınlanan bu ekler 9 cilde ulaşmış hâldedir.
Mehmet Ali Uz’un biyografi alanının dışındaki çalışmaları, daha çok Konya tarihi ve kültürünü tespit ve korumaya yönelik çalışmalar. Bu bağlamda, Konya hazire ve mezarlıkları, Konya’da yok edilen tarihî eserler, tekkeler, medreseler, camiler, çeşme kitabeleri üzerine yazıları bulunuyor. Uz, yol geçirme, meydan açma bahanesiyle tarihî eserlerin fütursuzca ortadan kaldırıldığından dert yanarak, Konya’nın Anadolu’da tarihi dokusu en çok tahribata uğrayan şehirlerden birisi olduğunu söylüyor. Uz’un, tarihe olan merakının ve bu alanda araştırmalar yapmasının bir sebebi de bu tarihî ve kültürel tahribat.
Uz’un Konya’da ortadan kaldırılan eserleri tespit etmeye yönelik çalışmaları, onu yeni bir çalışma alanına yöneltmiş. Bu yeni çalışmanın başlığı ise Adım Adım Eski Konya. Bu çalışmayla eski Konya mahalle ve sokakları ile ilgili ne bulursa yazmaya başlamış. Bu çalışmadaki ana kaynakları ise Tapu-Kadastro kayıtları, Şer‘iyye sicilleri, eski fotoğraflar ve yaşayan yaşlı insanların tanıklıkları. Ali Uz Bey Konya’da 150 kadar Şer‘iyye sicili olduğunu; ancak, sadece, 3 tanesinin Latin harflerine aktarıldığını belirtiyor.
Uz’un son zamanlarda gündeminde olan diğer önemli bir çalışma da, 2009 yılında Konya Büyük Şehir Belediyesi’nin hazırlattığı Konya Ansiklopedisi. Uz, Bu ansiklopedinin yayın kurulu başkanlığını yürütüyor ve hâlihazırda birinci cildi yayınlanan bu ansiklopedinin 10 cilt olması planlanıyor.
Ali Uz Bey sadece araştırmalar yapan, kitaplar, makaleler yazan birisi değil. Aynı zamanda hem akademik çevrelerle hem de şehrin yönetiminde bulunan kişilerle irtibat içinde olan ve onları çeşitli projelere yönlendiren birisi. 2005 yılında üniversitedeki akademisyenlerin de katılımıyla “Konya Sivil Kültür Platformu”nu kurarak, bir “Konya Kitapları Kitaplığı” kurulmasını, Selçuklu padişahlarının abidelerinin yapılmasını, Basın Müzesi ve İstiklal Harbi Müzesi açılmasını amaçlamış. Bu platformun girişimleri ile Konya Kitapları Kitaplığı kurulmuş, Zafer Meydanı’na Süleyman Şah Abidesi dikilmiş ve Üçler Mezarlığı’nın yanında İstiklal Harbi Şehitliği yapılmış. Yine Ali Uz’un teklifi ile bu sene Yazarlar Birliği ve Konya Aydınlar Ocağı, Anadolu Selçuklu Devleti’nin 935. kuruluş yıldönümünü kutlayacak.
