Türkçe SIGN IN

Felsefe 7 Hıristiyanlığın Öncüsü Olarak İskenderiyeli Philo

Dursun Ali Aykıt

6 Nisan 2010
De­ğer­len­dir­me: Ali İzzet Taşçıoğlu
 
Dur­sun Ali Ay­kıt, Mar­ma­ra Üni­ver­si­te­si Fel­se­fe ve Din Bi­lim­le­ri Bi­lim Da­lı’nda ta­mam­la­dı­ğı “Hı­ris­ti­yan­lı­ğın Ön­cü­sü Ola­rak İs­ken­de­ri­ye­li Phi­lo” (İs­tan­bul 2010) baş­lık­lı doktora te­zi bağ­la­mın­da bir su­num ger­çek­leş­tir­di. Ka­dim me­de­ni­yet bi­ri­kim­le­ri­nin bir­bir­le­riy­le et­ki­le­şi­mi­nin so­mut bir te­za­hü­rü ola­rak, He­le­nis­tik kül­tür­le kar­şı kar­şı­ya kal­dık­tan son­ra Ya­hu­di­li­ğin na­sıl bir ge­liş­me gös­ter­di­ği; Ya­hu­di­lik için­den do­ğan Hı­ris­ti­yan­lı­ğın, “Hz. İsa’nın di­nin­den”, na­sıl “Hz. İsa mer­kez­li bir di­ne” ge­çiş yap­tı­ğı ve bu dö­nü­şüm es­na­sın­da “He­le­nis­tik Ya­hu­di­lik” ola­rak ad­lan­dı­rı­lan sis­te­min ki­li­se ba­ba­la­rı üze­rin­de na­sıl bir et­ki­ye sa­hip ol­du­ğu gi­bi so­run­la­ra odak­la­nan Ay­kıt, Kut­sal Ki­tap ile Grek kül­tü­rü­nü bir şe­kil­de uz­laş­tır­ma gay­re­ti gös­te­ren Phi­lo’nun fa­ali­yet ve dü­şün­ce­le­ri­ni din­le­yi­ci­ler­le pay­laş­tı.
M.Ö. 25/20-M.S. 50’li yıl­lar ara­sın­da ya­şa­dı­ğı tah­min edi­len Phi­lo, ken­di ye­ğe­ni dâ­hil bir­çok Ya­hu­di­nin ya din de­ğiş­tir­di­ği ya da He­le­nis­tik kül­tü­re tes­lim ol­du­ğu bir dö­nem­de, iyi bir şe­kil­de özüm­se­di­ği “Grek bil­ge­li­ği” ile ken­di di­ni olan Ya­hu­di­li­ği uz­laş­tır­ma ça­ba­sı içe­ri­si­ne gi­re­rek, Ya­hu­di­lik içe­ri­sin­de za­man­la ge­li­şen “He­len­ci Ya­hu­di­lik” ad­lı bir yak­la­şı­mın ön­cü­sü ol­muş­tur. Gü­nü­mü­ze ka­dar ulaş­ma­yı ba­şar­mış yak­la­şık el­li ci­va­rın­da­ki ese­rin­de res­met­ti­ği bu yak­la­şı­mın te­mel un­sur­la­rı ara­sın­da, “Kut­sal Ki­tab’ın tef­si­rin­de ale­go­rik yo­ru­mun ta­kip edi­le­bi­le­ce­ği­ne” olan vur­gu­su, si­ya­sal hâ­ki­mi­yet­le­ri­ni kay­be­den Ya­hu­di­le­rin ken­di şe­ri­at­la­rı­nı uy­gu­la­ma zor­luk­la­rı­nı aş­mak ama­cıy­la ge­liş­tir­di­ği “Mu­sa’nın ya­sa­la­rı­na de­ğil, ta­bia­tın ya­zıl­ma­mış ya­sa­la­rı­na tâ­bi olu­na­bi­le­ce­ği dü­şün­ce­si” ve aş­kın ve mut­lak mü­kem­mel ola­rak ni­te­le­di­ği Tan­rı’nın mad­dî dün­ya ile iliş­ki­ye ge­çer­ken ih­ti­yaç his­se­di­len bir ara­cı ola­rak Lo­gos ta­sav­vu­ru­nun Ya­hu­di­li­ğe da­hil edi­li­şi sı­ra­la­na­bi­lir.
Ya­hu­di­li­ğin ge­çir­di­ği bu tec­rü­be, Ro­ma pa­gan kül­tü­rüy­le kar­şı­la­şan Hı­ris­ti­yan­lar için önem­li açı­lım­la­ra im­kân ta­nı­mış­tır. Bu kar­şı­laş­ma sü­re­cin­de Hı­ris­ti­yan­lı­ğın dö­nü­şü­mün­de rol oy­na­yan ki­li­se ba­ba­la­rı için Phi­lo­cu çiz­gi­de­ki dü­şün­ce­ler yol gös­te­ri­ci ol­muş­tur. Si­nop­tik İn­cil­ler­den ay­rı tu­tu­lan Yu­han­na İn­ci­li ile İb­ra­ni­le­re Mek­tub’un, Lo­gos an­la­yı­şı ve ale­go­rik yo­rum me­to­du her ne ka­dar ula­şıl­mak is­te­nen he­def­ler ba­kı­mın­dan fark­lı­lık ar­zet­se de, He­le­nis­tik Ya­hu­di­li­ğin en önem­li tem­sil­ci­si Phi­lo’nun ba­kış açı­sı­na çok ya­kın­dır. Ay­nı çağ­da ya­şa­yan Pav­lus ile Phi­lo’nun, di­as­po­ra Ya­hu­di­si ol­ma­la­rı, Tar­sus ve İs­ken­de­ri­ye gi­bi He­le­nis­tik en­te­lek­tü­el­li­ğin hâ­kim ol­du­ğu yer­ler­de ya­şa­ma­la­rı ve ken­di dö­nem­le­rin­de Ya­hu­di­li­ğin önün­de du­ran prob­lem­le­re çö­züm ara­ma­la­rı, bir yan­dan bu iki önem­li şah­si­yet ara­sın­da­ki ben­zer­lik­le­re işa­ret eder­ken, öte yan­dan ta­kip eden yıl­lar­da Hz. İsa son­ra­sı (bi­raz da ki­li­se ba­ba­la­rı­nın fa­ali­yet­le­riy­le şe­kil­le­nen) Hı­ris­ti­yan­lık içe­ri­sin­de Phi­lo’nun et­ki­si­ni gös­ter­mek­te­dir.

NEWS

ALL NEWS

EDITOR'S CHOICE

SEMINARS

As the most traditonal activity of BISAV, the courses take place in every fall and spring of a year.

MORE INFO


FOLLOW US

Add your e-mail address here to be informed about our programs (seminars, symposiums, panels, etc.).