Bu sunumda İbn Sînâ’nın süreklilik anlayışı üç temel düzeyde —fiziksel yapı, cisimsel kurgu ve ilişkili arazlar— ele alınarak onun doğa felsefesinde sürekliliği nasıl temellendirdiği tartışılacaktır. Sunumun temel iddiası, sürekliliğin İbn Sînâ’nın sisteminde yalnızca cisimlerin değil, hareket ve zamanın da anlaşılmasında kurucu bir ilke olduğudur. Bu doğrultuda İbn Sînâ’nın doğa felsefesinin hem teorik hem de fiziksel düzlemde süreklilikçi bir karakter taşıdığı ileri sürülmektedir. İlk olarak süreklilik kavramı, ardışıklık, temas ve girişlilik gibi öncüller üzerinden tanımlanmakta; süreklilik, bilkuvve parçalanabilir fakat bilfiil bölünmemiş bir bütünlük olarak açıklanmaktadır. Cisim, hareket ve zaman arasındaki izomorfik yapı, sürekliliğin yalnızca bir büyüklük özelliği değil, fiziksel dünyanın düzenleyici ilkesi olduğunu göstermektedir. İkinci olarak, cisimlik sureti ile madde arasındaki ilişki çerçevesinde sürekliliğin cevherî temelleri ele alınmaktadır. Cisimlik, üç boyutu alma elverişliliğine sahip bir suret olarak tanımlanmakta; maddenin mekânda yer kaplaması ve ölçüye sahip olabilmesi için zorunlu olarak bu surete ihtiyaç duyduğu ortaya konmaktadır. Son olarak, hareket ve zamanın sürekliliği tartışılmaktadır. İbn Sînâ’ya göre hareket, kuvve ile fiil arasında bir ara hâl olup ilk parçası bulunmaz; zaman ise ardışıklığa dayalı bir büyüklüktür ve anlardan oluştuğu görüşü reddedilir. Bu sunum, İbn Sînâ’nın doğa felsefesinde sürekliliğin merkezî bir ilke olarak işlediğini ve cisim, hareket ve zamanın ancak bu süreklilik ilkesi çerçevesinde kavranabileceğini göstermeyi amaçlamaktadır.
***
Furkan Fidan, 1995 yılında Ankara’da dünyaya geldi. 2018 yılında İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesinden mezun oldu. 2020 yılında “İbn Sînâ’nın Doğa Felsefesinde Sonsuzluk” başlıklı teziyle İstanbul Medeniyet Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsünde yüksek lisansını tamamladı. 2025 yılında aynı bölümdeki doktora çalışmalarını tamamlayarak “İbn Sînâ Felsefesinde Süreklilik” başlıklı teziyle doktora derecesi aldı. Hâlihazırda İbn Sînâ’nın fizik ve metafiziği üzerine çalışmalarını sürdürmektedir.