English GİRİŞ YAP

XVIII. Yüzyıl Osmanlı Toplumunda Hediyeleşmeyi Anlamlandırmak

Aykut Mustak

1 Aralık 2007         
De­ğer­len­dir­me: M. Talha Çiçek
 
Ara­lık ayı­nın ilk haf­ta­sın­da Sa­ban­cı Üni­ver­si­te­si Ta­rih Bö­lü­mü’nde dok­to­ra öğ­ren­ci­si olan Ay­kut Mus­tak’ın Bo­ğa­zi­çi Üni­ver­si­te­si Ta­rih Bö­lü­mü’nde yap­tı­ğı “A Study on The Gift Log, MAD 1279: Ma­king Sen­se of Gift-Gi­ving in The Eigh­te­enth Cen­tury Ot­to­man So­ci­ety [XVII­I. yüz­yıl Os­man­lı Top­lu­mun­da He­di­ye­leş­me­yi An­lam­lan­dır­mak]” isim­li te­zi­ni mü­za­ke­re et­tik.
MAD 1279 nu­ma­ra­lı he­di­ye def­te­rin­den yo­la çı­ka­rak XVII­I. yüz­yıl Os­man­lı top­lu­mun­da he­di­ye­leş­me ol­gu­su­nu in­ce­le­yen Ay­kut Mus­tak, su­nu­mun­da ken­di­si­ni bu ça­lış­ma­yı yap­ma­ya iten ne­den­ler­den bah­set­tik­ten son­ra MAD 1279 nu­ma­ra­lı he­di­ye def­te­ri üze­rin­den te­zi­nin te­mel id­di­ala­rı­na de­ğin­di. Li­te­ra­tür­de bu ko­nu ile il­gi­li ça­lış­ma­la­rın ye­ter­siz­li­ği­ne dik­kat çe­ken Mus­tak, bu ek­sik­li­ğin mu­ka­ye­se­li ve ge­nel hü­küm­le­re va­rı­cı ça­lış­ma­lar yap­ma­yı en­gel­le­di­ği­ni be­lir­tip var­dı­ğı so­nuç­la­rın, in­ce­le­di­ği def­ter bağ­la­mın­da doğ­ru ve ge­çer­li ol­du­ğu­nu vur­gu­la­dı.
Te­mel ama­cı­nın, Os­man­lı Dev­le­ti’nde he­di­ye­leş­me üze­ri­ne oluş­muş ka­nı­la­rı sı­na­mak ol­du­ğu­nu be­lir­ten ya­zar bu amaç­la adı ge­çen he­di­ye def­te­ri ve di­ğer ar­şiv mal­ze­me­le­ri­ne mü­ra­ca­at et­ti­ği­ni ifa­de et­ti. Ay­rı­ca bu he­di­ye def­te­ri üze­rin­den he­di­ye su­nan ki­şi­le­rin top­lum­sal sta­tü­sü, he­di­ye edi­len eş­ya­la­rın ni­te­li­ği ve he­di­ye­le­rin coğ­ra­fi da­ğı­lı­mı hak­kın­da var­dı­ğı so­nuç­la­rı biz­ler­le pay­laş­tı.
Os­man­lı Dev­le­ti’nde­ki ha­yır, hiz­met be­de­li ve ver­gi gi­bi öde­me bi­çim­le­ri ile he­di­ye­leş­me­yi kar­şı­laş­tı­ran Mus­tak, ne­ti­ce­de he­di­ye­leş­me­nin bu öde­me bi­çim­le­rin­den pek de fark­lı bir şey ol­ma­dı­ğı­nı ifa­de ede­rek, he­di­ye­leş­me­nin Os­man­lı top­lu­mun­da bu­gün an­la­dı­ğı­mız­dan çok fark­lı bi­çim­ler­de an­lam­lan­dı­rıl­dı­ğı­nı or­ta­ya koy­du. Bu bağ­lam­da te­zin­de he­di­ye­leş­me­nin ka­nun­lar­da­ki ye­ri, fonk­si­yon­la­rı ve Os­man­lı Dev­le­ti’nin he­di­ye­leş­me kar­şı­sın­da­ki po­li­ti­ka­sı­nı de­ğer­len­di­ren Mus­tak, he­di­ye­leş­me­ye da­ir il­gi çe­ki­ci bil­gi­ler ver­di.
Mus­tak’a gö­re sa­de­ce özel ki­şi­ler ta­ra­fın­dan de­ğil, grup­lar ve top­lu­luk­lar­ca ya da en azın­dan on­la­rın adı­na su­nu­lan he­di­ye­ler, sta­tü fark­la­rı­na da­ir sı­nır çi­zi­ci ve fark­lı ko­num­lar ara­sın­da -o ko­num­la­rı yek­ne­sak­laş­tır­ma­dan- ile­ti­şim sağ­la­yı­cı bir rol üst­le­nir. Bu an­lam­da in­ce­le­nen def­ter­den ha­re­ket­le çe­şit­li amil­le­rin hi­ma­ye ara­cı­sı ve hü­kü­met adı­na edim­ci ola­rak ça­lış­tı­ğı er­ken mo­der­ni­te bü­rok­ra­si­le­rin­de he­di­ye­ler, eri­şim ve ile­ti­şim be­de­li şek­lin­de de­ğer­len­di­ri­le­bi­lir.
Su­nu­mun­da, ay­rı­ca, in­ce­le­di­ği dö­nem­de he­di­ye­leş­me ol­gu­su­nun Os­man­lı ta­ri­hi­nin ge­nel dö­nem­le­ri için­de­ki ye­ri­ne de de­ği­nen Mus­tak, mü­sa­de­re ve ver­gi ge­lir­le­ri­ni ar­tır­mak için mer­ke­zi oto­ri­te ta­ra­fın­dan baş­vu­ru­lan eko­no­mi po­li­ti­ka­sı­nın he­di­ye­leş­me­ye na­sıl yan­sı­dı­ğı üze­rin­de dur­du.

HAVADİS

TÜM HABERLER

EDİTÖRDEN

2024 Güz Programı

Vakıf faaliyetlerinin en gelenekseli olan seminerler, her yıl güz ve bahar dönemlerinde gerçekleşiyor.

DETAYLI BİLGİ


BİZİ TAKİP EDİN

Vakfımızın düzenlediği programlardan (seminer, sempozyum, panel, vs.) haberdar olmak için e-posta adresinizi bırakabilirsiniz.