English GİRİŞ YAP

İs­lâm Si­ya­set Kla­sik­le­ri­ni Ye­ni­den Oku­mak

1 Mart 2008                  
De­ğer­len­dir­me: Hü­mey­ra Ka­ra­gö­zoğ­lu
 
İh­ti­sas sem­poz­yum­la­rı­nın ye­din­ci­si, Me­de­ni­yet Araş­tır­ma­la­rı Mer­ke­zi’nin dü­zen­le­di­ği “İs­lâm Si­ya­set Kla­sik­le­ri­ni Ye­ni­den Oku­mak” sem­poz­yu­mu Ve­fa sa­lo­nun­da ya­pıl­dı. 2003 yı­lın­dan bu­gü­ne Dr. Hı­zır Mu­rat Kö­se yö­ne­ti­min­de de­vam eden Si­ya­set Fel­se­fe­si atöl­ye­si­nin ilk ça­lış­ma­la­rı, “Kla­si­ği Ye­ni­den Dü­şün­mek” sem­poz­yu­mun­da su­nul­muş­tu. Yak­la­şık bir yıl­dır ye­ni ça­lış­ma gru­buy­la yo­lu­na de­vam eden atöl­ye, or­ta­ya ko­nan ça­lış­ma­la­rı ikin­ci sem­poz­yum­la sun­du.
Kla­sik eser­le­ri ye­ni­den oku­mak su­re­tiy­le İs­lâm Si­ya­set Dü­şün­ce­si­nin ana hat­la­rı­nı, te­mel kav­ram­la­rı­nı ve bun­lar üze­rin­den ula­şı­la­bi­le­cek ye­ni ba­kış açı­la­rı­nı or­ta­ya çı­kar­ma­yı he­def­le­yen atöl­ye­de, fı­kıh eser­le­rin­den si­ya­set­na­me­le­re ka­dar pek çok fark­lı eser ele alın­dı. Ele alı­nan eser­ler üze­rin­den or­ta­ya çı­kan so­nuç­la­rın pay­la­şıl­dı­ğı sem­poz­yum iki otu­rum­dan oluş­mak­tay­dı. Fel­se­fî eser­le­ri in­ce­le­yen ka­tı­lım­cı­la­rın teb­liğ­le­ri­nin yer al­dı­ğı “Fel­se­fe Ze­mi­nin­de Si­ya­set” baş­lık­lı ilk otu­rum Dr. Hı­zır Mu­rat Kö­se ta­ra­fın­dan yö­ne­til­di. İlk ko­nuş­ma­cı, “Ni­çin Er­dem­li Şe­hir? Saa­det, İlk Re­is ve Top­lum Üç­ge­nin­de Fâ­râ­bî’nin Er­dem­li Şeh­ri” baş­lık­lı teb­li­ğiy­le Mus­ta­fa Öz­türk idi. “Ni­çin er­dem­li şe­hir?” so­ru­su­nu ön plan­da tu­ta­rak ha­zır­la­dı­ğı ko­nuş­ma­da Öz­türk, saa­det, ilk re­is ve top­lum kav­ram­la­rı­nı öne çı­kar­dı­ğı bir yak­la­şım­la Fâ­râ­bî’nin İs­lâm Si­ya­set Dü­şün­ce­si­ne kat­kı sağ­la­yan yön­le­ri­ni or­ta­ya koy­du.
İlk otu­ru­mun ikin­ci ko­nuş­ma­cı­sı Hü­mey­ra Ka­ra­gö­zoğ­lu, bir ah­lâk fi­lo­zo­fu ola­rak ta­nı­nan İbn Mis­ke­veyh’in ada­let ve hü­küm­dar hak­kın­da­ki fi­kir­le­ri­ni ele ala­rak, fi­lo­zo­fun si­ya­se­te da­ir yak­la­şı­mı­na de­ğin­di. “İde­al ve Ger­çek: İbn Mis­ke­veyh’in Si­ya­set Dü­şün­ce­si­ne Da­ir Bir De­ğer­len­dir­me” isim­li teb­li­ğin­de İbn Mis­ke­veyh’in ya­şa­dı­ğı dö­nem­de­ki si­ya­sî du­rum­dan da bah­se­den Ka­ra­gö­zoğ­lu, fi­lo­zo­fun de­ğin­di­ği ve de­ğin­me­di­ği ko­nu­la­rın söz ko­nu­su si­ya­sî du­rum­la iliş­ki­si­ne dik­kat çek­ti. Üçün­cü ko­nuş­ma­cı M. Cü­neyt Ka­ya, “Pey­gam­be­rin Ya­sa Ko­yu­cu­lu­ğu Bağ­la­mın­da İbn Sî­nâ’nın Si­ya­set Dü­şün­ce­si” baş­lık­lı teb­li­ğin­de, pra­tik fel­se­fe ala­nın­da­ki fi­kir­le­ri faz­la öne çık­ma­mış olan İbn Si­na’nın si­ya­se­te ba­kı­şı­na da­ir önem­li bir id­dia­yı di­le ge­tir­di. Ka­ya, İbn Sî­nâ’nın pra­tik fel­se­fe ala­nın­da ilâ­hî di­nin or­ta­ya koy­du­ğu hü­küm­le­rin ni­ha­î ve en mü­kem­mel ku­ral­lar ol­du­ğu fik­rin­den ha­re­ket­le, si­ya­se­te da­ir ko­nu­lar­da da pey­gam­be­rin, İbn Sî­nâ için te­mel il­ke­le­rin kay­na­ğı ol­du­ğu ana fik­ri­ni di­le ge­tir­di. İlk otu­ru­mun son ko­nuş­ma­cı­sı Os­man Sa­fa Bur­sa­lı ise, “Tû­sî’nin Si­ya­set Dü­şün­ce­sin­de Ada­let-Sev­gi İliş­ki­si” baş­lık­lı teb­li­ğin­de, Na­sı­rüd­din Tû­sî’nin Ah­lâk-ı Nâ­sı­rî ese­rin­de di­le ge­tir­di­ği fi­kir­ler çer­çe­ve­sin­de, ada­let ve sev­gi kav­ram­la­rı­nı öne çı­ka­ran bir de­ğer­len­dir­me yap­tı.
“Sa­bi­te ve Vâ­kı­a Denk­le­min­de Si­ya­sî Dü­şün­ce” baş­lık­lı ikin­ci bö­lüm, otu­rum baş­ka­nı Dr. Sa­mi Er­dem’in gi­riş ko­nuş­ma­sıy­la baş­la­dı. Şey­ma Şa­hi­noğ­lu ve Mus­ta­fa Kö­mür­cü­oğ­lu’nun bir­lik­te ha­zır­la­dı­ğı “Güç ve Ada­let Ara­sın­da Bir Dev­let Ada­mı: Ni­za­mül­mülk ve Si­ya­set­na­me’si” baş­lık­lı ça­lış­ma, Şey­ma Şa­hi­noğ­lu ta­ra­fın­dan su­nul­du. Teb­liğ­de, Si­ya­set­na­me’nin ye­ni­den okun­ma­sı sü­re­cin­de öne çı­ka­rı­la­bi­le­cek kav­ram­la­rın ne­ler ol­du­ğu ve pra­ti­ğe yö­ne­lik ça­lış­ma­lar ola­rak gö­rü­len si­ya­set­na­me­le­rin teo­rik bir ya­pı­sı­nın olup ol­ma­dı­ğı so­ru­la­rı­nın üze­rin­de du­rul­du. “Mu­te­dil Bir Prag­ma­tist: Key­kâ­vus ve Kâ­bus­na­me” baş­lık­lı son­ra­ki teb­li­ğin sa­hi­bi Ser­hat As­la­ner, Kâ­bus­na­me ad­lı eser­den ör­nek­ler ve­re­rek, ger­çek­çi ve prag­ma­tist ola­rak ni­te­le­ne­bi­le­cek bir si­ya­set an­la­yı­şı­nı or­ta­ya ko­yan Key­kâ­vus’a de­ğin­di. Son teb­liğ ise, Öz­gür Ka­vak ta­ra­fın­dan su­nu­lan “Si­yâ­sî Fık­hî Ah­kâ­mın Fı­kıh Usu­lü Ze­mi­nin­de Te­mel­len­di­ril­me­si: Cü­vey­nî’nin Gı­yâ­sî’si ve Mo­dern Yo­rum­la­rı” idi. Cü­vey­nî’nin fık­hî kav­ram­lar mu­va­ce­he­sin­de ele al­dı­ğı si­ya­sî ba­his­le­re de­ği­nen Ka­vak, fa­ki­hin yap­tı­ğı kav­ram­sal ayı­rım­la­ra dik­kat çe­ke­rek si­ya­set dü­şün­ce­si­ne fı­kıh pen­ce­re­sin­den ya­pı­lan kat­kı­la­ra ör­nek ver­di.
Teb­liğ­le­rin so­nun­da Dr. Hı­zır Mu­rat Kö­se bir de­ğer­len­dir­me ko­nuş­ma­sı ya­pa­rak, su­nu­lan ça­lış­ma­la­rın kı­sa bir hi­kâ­ye­si­ni di­le ge­tir­di. İs­lâm Si­ya­set Dü­şün­ce­si­ni hak­kıy­la an­la­ya­bil­mek yo­lun­da­ki zor­luk­la­ra de­ği­nen Kö­se, fark­lı di­sip­lin­le­ri içe­ren bir araş­tır­ma yap­ma­nın ge­rek­li­li­ği­ne vur­gu yap­tı. Nas­la­rın si­ya­sî ko­nu­lar­da ay­rın­tı­lı hü­küm­le­ri ba­rın­dır­ma­dı­ğı­nı ha­tır­lat­tık­tan son­ra, bu­nun kat’î pren­sip­le­rin ol­ma­dı­ğı an­la­mı­na gel­me­di­ği­ni ve İs­lâm’ın bu nok­ta­da Ba­tı Si­ya­set Dü­şün­ce­sin­den ay­rıl­dı­ğı­nı ifa­de et­ti. Müs­teş­rik­le­rin İs­lâm Si­ya­set Dü­şün­ce­si­ne ba­kış­la­rın­da­ki ha­ta­lı yön­le­re dik­kat çe­ken Kö­se, Müs­lü­man ba­kış açı­sıy­la ya­pıl­mış bir ana­li­ze du­yu­lan ih­ti­ya­cı di­le ge­ti­re­rek, ya­pı­lan ça­lış­ma­la­rın söz ko­nu­su ih­ti­ya­ca kat­kı yap­ma­sı te­men­ni­siy­le söz­le­ri­ne son ver­di.

HAVADİS

TÜM HABERLER

EDİTÖRDEN

2024 Güz Programı

Vakıf faaliyetlerinin en gelenekseli olan seminerler, her yıl güz ve bahar dönemlerinde gerçekleşiyor.

DETAYLI BİLGİ


BİZİ TAKİP EDİN

Vakfımızın düzenlediği programlardan (seminer, sempozyum, panel, vs.) haberdar olmak için e-posta adresinizi bırakabilirsiniz.