English GİRİŞ YAP

Küresel Görünüm 2025: Yükselen Güçler ve Türkiye

Yunus Sönmez

19 Mart 2009
De­ğer­len­dir­me: Bilal Yıldırım
 
Kü­re­sel Araş­tır­ma­lar Mer­ke­zi’nin Ter­cü­man-ı Ah­val top­lan­tı­la­rı­nın Mart ayı ko­nu­ğu Yu­nus Sön­mez, Ame­ri­ka­lı Na­tio­nal In­tel­li­gen­ce Co­un­cil ad­lı ku­rum ta­ra­fın­dan ya­yım­la­nan Glo­bal Trends 2025 ad­lı ra­po­ra da­ir de­ğer­len­dir­me­le­ri­ni “Kü­re­sel Gö­rü­nüm 2025: Yük­se­len Güç­ler ve Tür­ki­ye” baş­lı­ğıy­la biz­ler­le pay­laş­tı.
Top­lan­tı­nın ba­şın­da ay­nı ku­ru­mun da­ha ön­ce de böy­le bir ra­por ya­yım­la­dı­ğı; fü­tü­ro­lo­ji ça­lış­ma­la­rı ola­rak ni­te­len­di­ri­len bu tür ra­por­lar­la Ame­ri­ka­lı­la­rın, bir dün­ya pa­no­ra­ma­sı ile, böl­ge­sel ve kü­re­sel öl­çek­te na­sıl bir ge­le­cek ön­gör­dük­le­ri­ni çe­şit­li dü­şün­ce­le­ri içe­re­cek bi­çim­de or­ta­ya koy­duk­la­rı be­lir­til­di.
Sön­mez, ra­po­ra da­ir de­ğer­len­dir­me­si­ne geç­me­den ön­ce bir ar­kap­lan su­na­rak, ra­po­ru ha­zır­la­yan ku­ru­mun ve uz­man­la­rın ni­te­li­li­ği­ni, ra­po­run ne­den ha­zır­lan­dı­ğı­nı ve böy­le bir ra­po­ru bi­zim ne­den tar­tış­tı­ğı­mı­zı açık­la­dı. Bu­na gö­re söz­ko­nu­su ku­rum, is­tih­ba­rat dün­ya­sı ile aka­de­mi­yi bu­luş­tur­mak üze­re oluş­tu­rul­muş; yö­ne­ti­ci­le­ri aka­de­mik geç­mi­şe sa­hip üst dü­zey bü­rok­rat­lar­dan oluş­mak­ta­dır. Ra­po­ru ha­zır­la­yan­lar ise aka­de­mi ya da ens­ti­tü men­sup­la­rı­dır. Böy­le bir ra­po­run ha­zır­lan­ma­sın­da­ki te­mel amaç, ka­rar alı­cı­la­ra yar­dım­cı ol­mak ve da­ha ön­ce­ki ra­por­la­rı de­ğer­len­di­re­rek da­ha iyi tah­min­ler­de bu­lun­mak­tır. Top­lan­tı­da bu ve bu­nun gi­bi ra­por­la­rın sa­de­ce dü­şün­ce ku­ru­luş­la­rı ta­ra­fın­dan or­ta­ya ko­nan tah­min­ler­den iba­ret ol­du­ğu ve ABD’nin res­mi po­li­ti­ka­la­rı­nı yan­sıt­ma­dı­ğı da be­lir­til­di. İki yıl­lık bir ça­lış­ma­nın ürü­nü olan ra­po­run bi­zim açı­mız­dan fay­da­sı­nı, “or­ta­ya koy­du­ğu bi­ri­kim­den ve üre­ti­len dü­şün­ce­den is­ti­fa­de et­mek” şek­lin­de ifa­de eden Sön­mez, bu tür uzun va­de­li ça­lış­ma­la­rın ül­ke­miz­de­ki ek­sik­li­ği­ni de vur­gu­la­dı.
Ay­nı ku­rum ta­ra­fın­dan ha­zır­la­nan dör­dün­cü ra­por olan Glo­bal Trends 2025’in (ve di­ğer­le­ri­nin) te­me­lin­de nü­fus, ik­lim ve ener­ji gi­bi alan­lar­da el­de edi­len ve­ri­ler; bu ve­ri­le­rin ge­li­şim ve eği­lim­le­ri; kü­re­sel eko­no­mik ve si­ya­si ak­tör­le­rin mev­cut du­rum­la­rı ve bu ve­ri­le­re da­ya­na­rak bu ak­tör­le­rin ge­le­cek­te­ki ko­num­la­rı­na da­ir tah­min­ler bu­lun­du­ğu­nu ifa­de eden Sön­mez, bu ra­por(lar)da so­mut ve­ri­le­re da­ya­lı tah­min­le­rin ol­duk­ça tu­tar­lı ol­du­ğu­nu; an­cak ma­ni­pü­las­yo­na da­ya­nan tah­min­le­rin ay­nı de­re­ce­de tu­tar­lı ol­ma­dı­ğı­nı be­lirt­ti.
Su­nu­mun ikin­ci bö­lü­mün­de Sön­mez, ra­por­da be­lir­li­lik­ler ve be­lir­siz­lik­ler baş­lık­la­rı al­tın­da ve­ri­len tah­min­le­ri ak­tar­dı.
Be­lir­li­lik­ler: Çin ve Hin­dis­tan’ın eko­no­mik yük­se­li­şi ile bir­lik­te dev­let ka­pi­ta­liz­mi­nin can­la­nı­şı; Ba­tı’dan Do­ğu’ya doğ­ru eko­no­mik güç ka­yı­şı­nın sür­me­si; ar­tan nü­fus­la bir­lik­te ener­ji, gı­da ve su ta­le­bi üze­rin­de­ki bas­kı­nın art­ma­sı; ABD’nin nis­bi güç kay­bı­na rağ­men, ulus­la­ra­ra­sı sis­tem­de­ki ye­ri­ni ko­ru­ya­cak ol­ma­sı; is­tik­rar­sız­lık ya­yı de­nen böl­ge­de­ki ül­ke­le­rin sa­yı­sın­da ya­şa­na­cak azal­ma­ya rağ­men, genç nü­fu­sun art­ma­sı ve iş­siz­lik­le bir­leş­me­si ne­ti­ce­sin­de ar­ta­cak is­tik­rar­sız­lık; Or­ta­do­ğu’da si­lah­lan­ma­nın art­ma­sı ve ça­tış­ma­la­rın sür­me­si ve ABD’nin böl­ge­de­ki ro­lü­ne ih­ti­yaç du­yul­ma­sı; te­rö­rist­le­rin azal­ma­sı, an­cak -tek­no­lo­ji fak­tö­rüy­le- et­ki­le­ri­nin art­ma­sı.
Be­lir­siz­lik­ler: Fo­sil ya­kıt­lar­dan al­ter­na­tif ener­ji kay­nak­la­rı­na ge­çil­me­si; ik­lim de­ği­şik­li­ği­nin et­ki­si; mer­kan­ti­list bir eko­no­mi­ye ge­çi­lip ge­çi­le­me­ye­ce­ği; Çin ve Rus­ya’da­ki de­mok­ra­tik­leş­me ha­re­ket­le­ri­nin ba­şa­rı­sı; Arap-İs­ra­il ça­tış­ma­sın­dan do­la­yı Or­ta­do­ğu’da is­tik­rar­lı bir ya­pı­nın oluş­ma­sı; Av­ru­pa ve Ja­pon­ya’nın eko­no­mi­ye ve de­mog­ra­fi­ye da­ya­lı sos­yal prob­lem­le­ri­ni çöz­me­si; kü­re­sel güç­le­rin, çok ta­raf­lı ku­rum­lar­la bir­lik­te ça­lı­şıp ça­lış­ma­ya­ca­ğı; kü­re­sel ulu­sal güç­le­rin za­yıf­la­yıp çok ku­tup­lu bir ya­pı­nın or­ta­ya çık­ma­sı.
Bu mad­de­le­rin ay­rın­tı­lı bir şe­kil­de an­la­tıl­dı­ğı su­nu­mun bun­dan son­ra­ki kıs­mın­da Sön­mez, ra­por­da 2025 yı­lı­na dek ger­çek­le­şe­ce­ği tah­min edi­len çe­şit­li eko­no­mik, si­ya­si ve sos­yal hu­sus­la­ra de­ğin­di.
Tür­ki­ye’nin 2025 viz­yo­nu­na da­ir te­men­ni­le­ri­ni ise şu şe­kil­de sı­ra­la­dı: Sos­yal prob­lem­le­rin çö­zü­mü; eko­no­mik ve­rim­li­li­ği olan bir top­lum; ni­te­lik­li ya­ban­cı­la­rı cez­be­de­bil­mek; çok kül­tür­lü bir ya­pı ve böy­le bir ya­pı­nın fi­zik­sel ya­şam ala­nı bo­yu­tu­nu ta­sar­la­ya­bil­mek ve yük­sek böl­ge­sel ha­re­ket­li­lik. Top­lan­tı­ya il­giy­le din­le­nen su­num­dan son­ra, ka­tı­lım­cı­la­rın so­ru­la­rıy­la de­vam edil­di.

HAVADİS

TÜM HABERLER

EDİTÖRDEN

2024 Güz Programı

Vakıf faaliyetlerinin en gelenekseli olan seminerler, her yıl güz ve bahar dönemlerinde gerçekleşiyor.

DETAYLI BİLGİ


BİZİ TAKİP EDİN

Vakfımızın düzenlediği programlardan (seminer, sempozyum, panel, vs.) haberdar olmak için e-posta adresinizi bırakabilirsiniz.