English GİRİŞ YAP

İnsan Kaynakları'nın Rolü

Bahattin Aydın

7 Kasım 2009
De­ğer­len­dir­me: Canan Ulus
 
Yıl­dız Hol­ding İn­san Kay­nak­la­rı Gı­da & İçe­cek Gru­bu Mü­dü­rü Ba­hat­tin Ay­dın ile İn­san Kay­nak­la­rı’nın şir­ket­le­rin ba­şa­rı­lı ol­ma­sın­da­ki ro­lü üze­ri­ne ko­nuş­tuk. De­ği­şik bir tarz uy­gu­la­ya­ca­ğı­nı söy­le­yen Ay­dın, ön­ce ka­tı­lım­cı­la­rın so­ru­la­rı­nı al­dı, ar­dın­dan bu so­ru­lar çer­çe­ve­sin­de su­nu­mu­na baş­la­dı.
“İn­san Kay­nak­la­rı ne iş ya­par?” so­ru­su­na ce­vap ara­ya­rak ko­nuş­ma­sı­na baş­la­yan Ay­dın, İn­san Kay­nak­la­rı yö­ne­ti­mi çer­çe­ve­sin­de ele alı­nan ko­nu­la­rı “ida­ri iş­ler, üc­ret yö­ne­ti­mi, işe alım, per­so­nel eği­ti­mi, per­for­mans ve ka­ri­yer yö­ne­ti­mi, li­der­lik, or­ga­ni­zas­yon ge­li­şi­mi, ye­te­nek yö­ne­ti­mi ve el­de tut­ma” ola­rak ifa­de et­ti. Bu­na pa­ra­lel ola­rak, ya­pı­lan araş­tır­ma­lar­da, re­ka­bet eden iki şir­ket ara­sın­da da­ha iyi ko­num­da ola­nın te­me­li­ne inil­di­ğin­de, in­san fak­tö­rü­nün önem­li bir gös­ter­ge ola­rak or­ta­ya çık­tı­ğı­nı vur­gu­la­dı.
Ay­dın me­kân ve im­kân ke­li­me­le­ri­nin ay­nı kök­ten gel­di­ği­ne vur­gu ya­pa­rak, her me­kâ­nın ken­di im­kâ­nı­nı oluş­tur­du­ğu­nu çe­şit­li ör­nek­ler­le açık­la­dı. Ça­lı­şan ki­şi­den iyi ve ba­şa­rı­lı bir per­for­mans gös­ter­me­si ile ya­ra­tı­cı ol­ma­sı bek­le­ni­yor­sa me­kâ­nın bu özel­lik­le­ri or­ta­ya çı­ka­ra­cak şe­kil­de ta­sar­lan­ma­sı ge­rek­ti­ği­ni be­lir­ten Ay­dın’a gö­re bir şir­ke­tin ba­şa­rı­sı için tüm bu un­sur­lar önem­lidir. Bu ne­den­le İn­san Kay­nak­la­rı’­na çe­şit­li bo­yut­la­rı da kap­sa­yan ge­niş bir pers­pek­tif­ten bak­mak gerekir.
Ay­dın ko­nuş­ma­sı­na şir­ke­ti yö­ne­ten li­der­le­rin te­mel özel­lik­le­rin­den bah­se­de­rek de­vam et­ti. Ba­şa­rı­lı li­der­le­rin tep­ki­sel de­ğil, pro­ak­tif, ya­ni olay­la­rı ön­ce­den se­zip ona gö­re tu­tum ge­liş­ti­ren­ler ol­duk­la­rı­nın da al­tı­nı çiz­di. Dav­ra­nış­la­rın bu­la­şı­cı­lı­ğın­dan ha­re­ket eden Ay­dın’a gö­re li­der­in dav­ra­nı­şı tüm or­ga­ni­zas­yo­nu etkilediğinden en baş­ta li­der­le­rin doğ­ru bir in­san ol­ma­sı ge­re­kir.
Ay­dın şir­ket­ler­de­ki bi­rim­le­rin, des­tek ve ana fonk­si­yon­lar ola­rak iki­ye ay­rı­la­bi­le­ce­ği­ni be­lirt­ti. Ana fonk­si­yon­lar­da üre­tim ve sa­tış iş­lem­le­ri, des­tek fonk­si­yo­nun­da ana fonk­si­yo­nu ye­ri­ne ge­ti­re­cek in­san­la­rın ih­ti­yaç­la­rı­nı gi­de­re­cek bi­rim­ler yer alır ki bun­lar için­de İn­san Kay­nak­la­rı önem­li bir rol oy­na­mak­ta­dır. İn­san Kay­nak­la­rı’nın şir­ket için­de­ki en iyi ro­lü, İn­san Kay­nak­la­rı iş or­tak­lı­ğı­dır. Ay­dın’a gö­re, İn­san Kay­nak­la­rı bö­lü­mü­nün hem şir­ket­le bü­tün­leş­miş ol­ma­sı, di­ğer bir de­yiş­le, şir­ke­tin po­li­ti­ka­la­rı ve he­def­le­ri hak­kın­da söz sa­hi­bi ol­ma­sı hem de şir­ke­tin di­ğer bi­rim­le­ri hak­kın­da bil­gi sa­hi­bi ola­rak ken­di­ni fark­lı­laş­tır­ma­sı önem­li­dir.
Ay­dın, İn­san Kay­nak­la­rı’­nın bu­gü­nü ve ge­le­ce­ği ile il­gi­li şu çar­pı­cı de­ğer­len­dir­me­yi yap­tı: İn­san Kay­nak­la­rı’­nın ön­ce­lik­li ola­rak bu­gü­nün -iş hu­ku­ku ve pro­se­dür­ler gi­bi- iş sü­reç­le­ri ve -alış­tır­ma ve mo­ti­vas­yon gi­bi- in­sa­nî ko­nu­la­rın­da çö­züm üret­me­si za­ru­ri­dir. Söz­ko­nu­su alan­lar­da çö­züm üre­te­me­yen İn­san Kay­nak­la­rı’­nın ge­le­ce­ğin sü­reç­le­ri ola­rak gö­rü­len ve­rim­li­lik ve ye­ni­den ya­pı­lan­dır­ma ile li­der­lik ve ka­ri­yer yö­ne­ti­mi gi­bi ye­ni in­sa­nî ko­nu­lar­da söz söy­le­ye­bil­me­si ol­duk­ça zor­dur.
Ay­dın, il­ko­kul­da al­dı­ğı­mız kar­ne me­ta­fo­ru­nu kul­la­na­rak bir ben­zet­me yap­tı. İl­ko­kul­da kar­ne­le­rin sol ta­ra­fın­da ma­te­ma­tik, Türk­çe, ha­yat bil­gi­si gi­bi ders­le­rin not­la­rı, sağ ta­raf­ta ise hâl ve gi­di­şat yer alır­dı ve sol ta­raf da­ha önem­liy­di. Ay­dın’a gö­re iş ha­ya­tın­da ise, kar­ne­nin sağ ta­ra­fı, ya­ni ta­vır ve dav­ra­nış­la­r­ da­ha önem­li­dir.
Ay­dın’a gö­re üni­ver­si­te­nin ay­nı bö­lümünden mezun olan öğ­ren­ci­le­ri­n ça­lış­ma ha­ya­tın­da ay­nı ba­şa­rı­yı gös­te­re­me­me­si­nin te­mel se­be­bi, duy­gu­sal ze­kâ­dır. Top­lum­da kur­du­ğu iliş­ki bi­çi­mi ve tarz gi­bi be­şe­rî be­ce­ri­ler, ba­şa­rı­nın oluş­ma­sın­da önem­li bir rol oy­nar. Bö­lüm yö­ne­ti­ci­le­ri ge­nel­de ki­şi­nin tek­nik bo­yu­tu­na (hard stuff) ba­kar, İn­san Kay­nak­lar’ı yö­ne­ti­ci­le­ri ise bu­nun ya­nın­da ki­şi­nin be­şe­ri özel­lik­le­ri­ne (soft stuff) bakmalıdır. Zi­ra -Ay­dın’ın­da vur­gu­la­dı­ğı gi­bi- ye­te­nek­siz in­san yok­tur; sa­de­ce her in­sa­nın ken­di­ne has ye­te­ne­ği var­dır. Bu du­rum­da şir­ket­ler, ken­di­si­ne uy­gun ye­te­ne­ği al­ma­lıdır. Bu ne­den­le iş gö­rüş­me­si­nin ama­cı; ki­şi­nin ge­le­cek­te­ki per­for­man­sı­nı ön­gör­me­ye ça­lış­mak­tır.
Ki­şi­nin dav­ra­nış­la­rı gö­rü­nen buz­da­ğı­dır. Buz­da­ğı­nın al­tın­da ise ki­şi­nin yet­kin­lik­le­ri (bil­gi, be­ce­ri ve tu­tum) var­dır. Bil­gi ve be­ce­ri son­ra­dan de­ğiş­ti­ri­le­bi­lir, an­cak tu­tum ko­lay ko­lay de­ğiş­mez. İşe alım ya­par­ken sa­de­ce bil­gi ve be­ce­ri­ye de­ğil, ki­şi­nin tu­tu­mu­na da in­mek ge­re­kir. Ör­ne­ğin kır­mı­zı ışık­ta dur­ma­sı ge­rek­ti­ği­ni bil­me­yen bi­ri­ bil­gi­siz­dir, bu du­rum öğ­re­ti­le­bi­lir. Kır­mı­zı ışık­ta du­rul­ma­sı ge­rek­ti­ği­ni bi­len ama ace­mi ol­du­ğu için ga­za ba­sıp ge­çen bi­ri­si be­ce­rik­siz­dir, bu da öğ­re­ti­le­bi­lir. Ama key­fi se­bep­ler­le kır­mı­zı ışık­ta dur­ma­yıp ge­çen bi­ri­ olum­suz bir tu­tu­ma sa­hip­tir. Bu du­rum, ko­lay ko­lay de­ğiş­ti­ri­le­mez. Kal­dı ki şir­ket­le­rin in­san­la­rın tu­tum­la­rı­nı de­ğiş­tir­mek gi­bi bir du­ru­mu ol­ma­ma­lı­dır.
Ay­dın, İn­san Kay­nak­la­rı’n­da ya­pı­lan bir for­mü­lü biz­ler­le pay­laş­tı. For­mül şöy­le: Per­for­mans = İle­ti­şim x Mo­ti­vas­yon x Yet­kin­lik. Ara­da çar­pım ol­ma­sı­nın ne­de­ni, bir­bir­le­ri­ni et­ki­le­me­si­dir. İle­ti­şim “ne yap­ma­ya­lım?”, mo­ti­vas­yon “ne­den yap­ma­lı­yım?”, yet­kin­lik “na­sıl yap­ma­lı­yım?” so­ru­la­rı­na ce­vap ve­ril­me­si­dir. Per­for­man­sın or­ta­ya çık­ma­sın­da zo­run­lu olan 5 kri­tik fak­tör var­dır. Bil­gi­ye öz­gür­ce ula­şılır, ye­ter­li kay­nak saptanır ve ki­şi­nin psi­ko­lo­ji­si­ne, zih­ni özel­lik­le­ri­ne ve mes­le­ki eği­lim­le­ri­ne uy­gun bir iş olur­sa ki­şi­nin per­for­man­sı %74’e çı­kar.
Ka­ri­yer yö­ne­ti­min­de çok önem­li bir nok­ta­da şu­dur: Ka­ri­yer plan­la­ma­sı ya­pı­lır­ken ki­şi şir­ket­te­ki de­ğe­ri­ni de­ğil, pi­ya­sa­da­ki de­ğe­ri­ni dü­şün­me­li­dir. Ki­şi­nin şir­ket­te­ki de­ğe­ri, söz­ko­nu­su ki­şi­yi önem­li bir in­san ya­pa­bi­lir, pi­ya­sa­da­ki de­ğe­ri ise o ki­şi­yi kri­tik bir in­san ya­par. Bu ne­den­le hem önem­li hem de kri­tik bir in­san ol­mak ge­rek­li­dir. Önem­li in­san işi­ni iyi yap­tı­ğı hal­de her za­man bir baş­ka­sı ile de­ğiş­ti­rile­bi­lir. Kri­tik in­san ise, şir­ke­tin ih­ti­yaç duy­du­ğu ge­le­cek­te­ki bil­gi­ye sa­hip ki­şi­dir: Bir üst po­zis­yo­na ter­fi et­mek is­ti­yor­sa­nız, şim­di­den o üst po­zis­yon­da­ki gi­bi dü­şün­meniz ve dav­ran­ma­nız ge­re­kir.
Ay­dın’ın su­nu­mu kı­saca şöy­le özet­le­nebilir: Ku­rum için­de iyi bir İn­san Kay­nak­la­rı yö­ne­ti­mi­nin hâ­kim ola­bil­me­si için ön­ce­lik­le; İn­san Kay­nak­lar’ı bi­ri­mi, ku­ru­mun or­ga­ni­zas­yon ve kül­tür ya­pı­sı­nı, ser­ma­ye ve üre­tim fonk­si­yon­la­rı­nı te­mel bil­gi ola­rak edin­me­li, ku­ru­mun ana fonk­si­yon­la­rı­na uy­gun bir stra­te­ji ge­liş­tir­me­li, ye­ni­lik­le­re açık bir sü­reç or­ta­ya koy­ma­lı, ça­lı­şan­la­rın ka­ri­yer ha­ri­ta­la­rı­nı per­for­mans ve yet­kin­lik­ler se­ti­ne gö­re ha­zır­la­ma­lı­dır.

HAVADİS

TÜM HABERLER

EDİTÖRDEN

2024 Güz Programı

Vakıf faaliyetlerinin en gelenekseli olan seminerler, her yıl güz ve bahar dönemlerinde gerçekleşiyor.

DETAYLI BİLGİ


BİZİ TAKİP EDİN

Vakfımızın düzenlediği programlardan (seminer, sempozyum, panel, vs.) haberdar olmak için e-posta adresinizi bırakabilirsiniz.