English GİRİŞ YAP

Avrasya Konuşmaları 1 Dünya Politikasında Rusya: Medeniyet ve Kimlik

Vitaly Naumkin

14 Ekim 2009
De­ğer­len­dir­me: Sevinç Alkan Özcan
 
Bi­lim ve Sa­nat Vak­fı, Kü­re­sel Araş­tır­ma­lar Mer­ke­zi’nin 2009 yı­lı iti­ba­riy­le baş­lat­tı­ğı “Av­ras­ya Ko­nuş­ma­la­rı: Din, Kim­lik ve Si­ya­set” baş­lık­lı ko­nuş­ma­lar di­zi­si­nin ilk ko­nu­ğu, Rus­ya Bi­lim­ler Aka­de­mi­si, Şar­ki­yat Ens­ti­tü­sü Di­rek­tö­rü Vi­taly Na­um­kin ol­du. Mer­kez’in Ka­sım ayın­da ko­nuk et­ti­ği Na­um­kin, Rus­ya’da ya­şa­yan Müs­lü­man top­lu­luk­lar ve Rus­ya’nın İs­lâm Dün­ya­sı ile iliş­ki­le­ri ko­nu­sun­da bir ko­nuş­ma yap­tı. Na­um­kin’in hem Sov­yet dö­ne­mi hem de Sov­yet son­ra­sı İs­lâm üze­ri­ne çok sa­yı­da ese­ri bu­lun­mak­ta­dır. Bi­yog­ra­fi­sin­de 500 adet ya­yı­nı­nın ol­du­ğun­dan bah­se­dil­mek­te­dir. Ya­yın­la­rı Rus­ça, İn­gi­liz­ce, Fran­sız­ca, Arap­ça, Al­man­ca ve İtal­yan­ca ola­rak ya­yın­lan­mış ki­tap­lar, ki­tap bö­lüm­le­ri, ma­ka­le­ler­den oluş­mak­ta­dır.
Na­um­kin’in ko­nuş­ma­sın­da en çok dik­kat çe­ken hu­sus, “Rus­ya’nın ken­di­si­ni Av­ru­pa­lı ol­du­ğu ka­dar İs­lâm Dün­ya­sı­nın da bir par­ça­sı ola­rak gör­dü­ğü” yö­nün­de­ki tes­pi­ti ol­du. Ona gö­re “Rus­ya ken­di için­de Or­to­doks-Müs­lü­man bir dev­let an­la­yı­şı oluş­tur­muş­tur”. 20 mil­yon ci­va­rın­da­ki Müs­lü­man nü­fu­sun en az Rus­lar ka­dar böl­ge­nin yer­li hal­kı ol­du­ğu­nu söy­le­yen Na­um­kin, Müs­lü­man hal­kın Rus­lar­la yüz­yıl­lar­dır bir­lik­te ya­şa­yan as­lî un­sur­lar ol­du­ğu­na dik­kat çek­ti.
Müs­lü­man­la­rın ya­şa­dı­ğı böl­ge­le­ri te­mel­de “Vol­ga Hav­za­sı” ve “Kaf­kas­ya” ol­mak üze­re iki­ye ayı­ran Na­um­kin bu iki böl­ge ara­sın­da or­ta­ya çı­kan fark­lı­lık­la­rdan bahsetti: Kaf­kas­ya ken­di ken­di­ne ye­ten bir eko­no­mi­si ol­ma­dı­ğı için mer­kez­den des­tek al­ma­ya ih­ti­yaç du­yar­ken, ör­ne­ğin Ta­ta­ris­tan eko­no­mik faz­la­sı­nı mer­ke­ze ver­mek­te­dir. Kaf­kas­ya’da­ki mer­ke­ze eko­no­mik ba­ğım­lı­lık ve pek çok et­nik gru­bun var­lı­ğı böl­ge­de­ki den­ge­le­ri kı­rıl­gan hâ­le ge­tir­mek­te­dir. Müs­lü­man­la­rın ya­şa­dı­ğı böl­ge­le­rin ol­duk­ça di­na­mik böl­ge­ler ol­du­ğu­nu di­le ge­ti­ren Na­um­kin, Sov­yet­ler Bir­li­ği’nin çö­zül­me­si son­ra­sın­da Av­ras­ya coğ­raf­ya­sın­da di­ğer din­ler­ gi­bi İs­lâm’ın da cid­di bir can­lan­ma sü­re­ci­ne gir­di­ği­ni, mes­cit­le­rin, ca­mi­le­rin ye­ni­den açıl­dı­ğı­nı, İs­lâ­mî eği­ti­min iv­me ka­zan­dı­ğı­nı söy­le­di. Mos­ko­va, Ka­zan ve Ufa gi­bi baş­kent­ler­de çö­zül­me son­ra­sın­da açı­lan İs­lâm üni­ver­si­te­le­ri­ni zik­ret­ti. 1990 son­ra­sın­da çok sa­yı­da in­sa­nın çev­re­de­ki ül­ke­le­re eği­tim ama­cıy­la git­me­si, ya­şa­nan söz­ko­nu­su can­lan­ma­nın bir par­ça­sı ola­rak gö­rül­me­liy­di. An­cak yurt dı­şı­na gi­den­le­rin Rus­ya’ya dön­dük­ten son­ra Se­le­fî fi­kir­le­ri de be­ra­ber­le­rin­de ge­tir­dik­le­ri­ni be­lir­ten Na­um­kin, dev­le­tin bun­dan en­di­şe duy­ma­sı­nın ya­nın­da söz­ko­nu­su ge­le­ne­ğin yer­le­şik Nak­şi­ben­dî ve Kâ­di­rî ge­le­nek­le­ri ile ça­tış­ma içi­ne gir­di­ği­ne de dik­kat çek­ti.
Sov­yet­ler Bir­li­ği’nin çö­zül­me­si­nin ar­dın­dan, Rus­ya’nın özel­lik­le son dö­nem­de İs­lâm Dün­ya­sı ile iv­me ka­za­nan iliş­ki­le­ri, Na­um­kin’in ko­nuş­ma­sı­nın di­ğer bir bö­lü­mü­nü oluş­tur­du. Ona gö­re İs­lâm Kon­fe­ran­sı Ör­gü­tü’ne göz­lem­ci üye ola­rak ka­bul edi­len Rus­ya’nın Suu­di Ara­bis­tan, Bir­le­şik Arap Emir­lik­le­ri, Mı­sır, İran ve Tür­ki­ye ile eko­no­mi ve tu­rizm alan­la­rın­daki iki­li iliş­ki­le­ri, Rus­ya’nın dış po­li­ti­ka­sında­ki önem­li un­sur­lar­dan bi­ri­dir. Din­le­yi­ci­le­rin Çe­çe­nis­tan so­ru­nu ve Tür­ki­ye’nin Er­me­nis­tan açı­lı­mı üze­ri­ne yo­ğun­la­şan so­ru­la­rı­nı ya­nıt­la­yan Na­um­kin, Groz­ni’nin bu­gün Kaf­kas­ya’nın en is­tik­rar­lı baş­ken­ti ol­du­ğu­nu ve ora­da Rus­ya’nın dü­ze­ni sağ­la­dı­ğı­nı söy­le­ye­rek Rus­ya’nın Çe­çe­nis­tan po­li­ti­ka­sı­nı sa­vun­du. An­cak din­le­yi­ci­le­ri bu ko­nu­da ik­na et­ti­ği­ni söy­le­mek zor. Er­me­nis­tan açı­lı­mı ile il­gi­li ola­rak Tür­ki­ye’nin hem Azer­bay­can hem de Er­me­nis­tan’la gö­rü­şe­bi­len bir ül­ke ola­rak Kaf­kas­lar’da önem­li bir ak­tör ol­du­ğu­nu be­lir­ten Na­um­kin, Rus­ya’nın bi­lin­di­ği­nin ak­si­ne Er­me­nis­tan’la ol­du­ğu gi­bi Azer­bay­can’la da iyi iliş­ki­le­re sa­hip ol­du­ğu­nu ve Er­me­nis­tan açı­lı­mı­nı des­tek­le­di­ği­ni söy­le­di.

HAVADİS

TÜM HABERLER

EDİTÖRDEN

2024 Güz Programı

Vakıf faaliyetlerinin en gelenekseli olan seminerler, her yıl güz ve bahar dönemlerinde gerçekleşiyor.

DETAYLI BİLGİ


BİZİ TAKİP EDİN

Vakfımızın düzenlediği programlardan (seminer, sempozyum, panel, vs.) haberdar olmak için e-posta adresinizi bırakabilirsiniz.