English GİRİŞ YAP

Romen Ortodoks Kilisesi’nin Ulusötesi Rolü: İtalya Örneği

Suna Gülfer Ihlamur

2 Ocak 2010
De­ğer­len­dir­me: Elif Sezer
 
“Av­ras­ya Ko­nuş­ma­la­rı Din, Kim­lik, Si­ya­set” baş­lı­ğı al­tın­da ya­pı­lan ikin­ci söy­le­şi­de, Mar­ma­ra Üni­ver­si­te­si Si­ya­set Bi­li­mi ve Ulus­la­ra­ra­sı İliş­ki­ler Bö­lü­mü öğ­re­tim üye­le­rin­den Dr. Su­na Gül­fer Ih­la­mur’la, İtal­ya Tren­to Üni­ver­si­te­si Sos­yo­lo­ji Bö­lü­mü’nde 2008 yı­lın­da Gi­an­fran­co Pog­gi’nin da­nış­man­lı­ğın­da ta­mam­la­dı­ğı “The Ro­ma­ni­an Ort­ho­dox Churc­hes in Italy: The Cons­truc­ti­on of Ro­ma­ni­an-Ita­li­an Trans­na­tio­nal Ort­ho­dox Spa­ce” baş­lık­lı dok­to­ra ça­lış­ma­sı bağ­la­mın­da Ro­men Or­to­doks Ki­li­se­si’nin ulu­sö­te­si et­ki­si, İtal­ya ör­ne­ği üze­rin­den tar­tı­şıl­dı.
Ih­la­mur ça­lış­ma­sı­nın ku­ram­sal is­ke­le­ti­ni oluş­tu­rur­ken üç ala­nı kul­lan­mış: Din sos­yo­lo­ji­si, ulu­sö­te­si göç ça­lış­ma­la­rı ve kü­re­sel din­ler sis­te­mi.
Din sos­yo­lo­ji­si baş­lı­ğı al­tın­da din­le­rin ta­rih bo­yun­ca ken­di­ni sü­rek­li ye­ni­den in­şa eden ya­pı­sı için­de “ku­rum­sal­laş­ma” özel­li­ği­ne de­ği­ni­le­rek, ki­li­se, ce­ma­at­ler, ör­güt­len­me­ler ve di­nin ta­ri­hî, di­na­mik ve ulu­sö­te­si bir kim­li­ğe bü­rün­me­si tar­tı­şıl­dı.
Di­nin ulu­sö­te­si bir kim­li­ğe sa­hip ol­ma­sın­da­ki en önem­li et­ken ulu­sö­te­si göç­ler­dir. Göç­me­nin bir­den faz­la bağ­lam­da va­rol­du­ğu, göç­le bir­lik­te fark­lı bağ­lam­la­rı bir­bi­ri­ne bağ­la­dı­ğı en önem­li alan kuş­ku­suz din­dir. Bu bağ­lam­da, Ro­men göç­le­ri­nin 1993’ten son­ra Al­man­ya ve Avus­tur­ya aya­ğı­nın ke­sil­me­si, İtal­ya’nın on­la­rı vi­ze­siz ka­bul et­me­si ve ül­ke­ye vi­ze­siz gir­miş göç­men­le­ri af­fet­me­siy­le Or­to­doks­luk­ta ulu­sö­te­si bir alan oluş­tu.
Ih­la­mur, üçün­cü ola­rak, Or­to­doks­lu­ğun kü­re­sel­lik­le olan iliş­ki­si­ne de­ğin­di. Or­to­doks­luk, Ka­to­lik­lik­ten fark­lı ola­rak mer­kez-çev­re iliş­ki­le­ri ye­ri­ne da­ha kar­ma­şık ağ­lar ve iliş­ki­le­re ken­di je­opo­li­tik özel­li­ği olan ‘‘sympho­ni­a’’ (dün­ye­vî ve ru­hâ­nî güç­le­rin bir ara­da ol­ma­sı) ile ce­vap ver­miş­tir. Bu nok­ta­da Hun­ting­ton’ın Or­to­doks­lu­ğun dün­ye­vi­li­ği­ne vur­gu yap­tı­ğı ün­lü sö­zü tek­rar edil­di: ‘‘İs­lam’da Se­zar Tan­rı­dır, Çin ve Ja­pon­ya’da Tan­rı Se­zar­dır, Or­to­doks­luk’ta Tan­rı Se­zar’ın kü­çük yar­dım­cı­sı­dır.’’
Ro­men Or­to­doks Ki­li­se­si’nin ye­ni­den in­şa­sı 1989’dan son­ra İtal­ya sı­nır­la­rı öte­si­ne geç­ti. Şu an­da, Pa­ris, Al­man­ya, Ame­ri­ka mer­kez­li met­ro­po­lit­ler, pis­ko­pos­luk­lar ara­cı­lı­ğıy­la İtal­ya’yla bi­re­bir et­ki­le­şim için­de­dir. Ay­rı­ca, ye­rel ki­li­se­le­rin ken­di iç­le­rin­de bir özerk­li­ği de var ve bu özerk­lik ge­nel­de ka­dın­lar ko­mi­te­si ve idâ­rî iş­ler kon­se­yi ol­mak üze­re iki­ye ay­rı­lır. Mev­cut ko­şul­lar ve ka­nun hü­küm­le­riy­le şe­kil­le­nen bu özerk­lik sa­de­ce di­nî ge­rek­le­re gö­re de­ğil, ay­nı za­man­da için­de bu­lu­nu­lan bağ­lam­la­ra gö­re de den­ge­le­nir.
Su­nu­mun de­va­mın­da, ki­li­se ile dev­let ara­sın­da ge­nel­de ‘‘con­cor­dan­ce’’ ile ku­ru­lan iliş­ki üze­rin­de du­rul­du. Os­man­lı Dev­le­ti’nin gü­cüy­le Fe­ner Rum Pat­rik­ha­ne­si’nin gü­cü ara­sın­da ta­rih­sel sü­reç­te doğ­ru oran­tı­lı bir iliş­ki ol­du­ğu söy­len­di. Mol­dov­ya’da bu­lu­nan bi­ri Bük­reş’e bi­ri Rus­ya’ya bağ­lı iki ki­li­se ara­sın­da­ki iş­bir­li­ği ve ça­tış­ma­lar­dan bah­se­dil­di. Ro­man­ya’da­ki Ça­vu­şes­ku yö­ne­ti­mi­nin ki­li­se­yi mil­li­yet­çi­li­ği ge­liş­tir­mek için kul­lan­dı­ğı ve et­nik kim­li­ğin dil üze­rin­den sağ­lan­dı­ğı­na vur­gu ya­pıl­dı.
Ih­la­mur, su­nu­mu­nun son kıs­mın­da, İtal­ya’da yap­tı­ğı alan araş­tır­ma­la­rın­dan bah­set­ti ve göz­lem­le­ri­ni ak­tar­dı. Bu bağ­lam­da Or­to­doks­la­rın ve Ka­to­lik­le­rin ayin­le­ri­ni fark­lı gün­ler­de ay­nı ki­li­se­de ya­pa­rak or­tak bir ala­nı kul­lan­dık­la­rın­dan bah­set­ti. Ih­la­mur’un yap­tı­ğı araş­tır­ma­ya ve ger­çek­leş­tir­di­ği bi­re­bir ko­nuş­ma­la­ra gö­re, ki­li­se­ler tek ak­tör de­ğil­dir. Ay­rı­ca, Ro­men dev­le­ti, se­kü­ler ve di­ni ör­güt­len­me­ler ile de eko­no­mik sı­kın­tı­la­ra rağ­men Or­to­doks­la­rın gö­rü­nür­lük­le­ri ar­tı­yor, ka­lı­cı­lı­ğı art­tır­mak için ye­ni ki­li­se­ler in­şa edi­li­yor. Ro­men Or­to­doks Ki­li­se­si’nin gü­cü göç­ler­le art­ma­ya de­vam edi­yor ve ken­di­le­ri­ni ye­ni­den din­le­riy­le ta­nım­la­yan Or­to­doks­la­rın sa­yı­sı hız­la ar­tı­yor.
Su­na Gül­fer Ih­la­mur’un bir ta­ra­fıy­la te­ori­ye di­ğer ta­ra­fıy­la göz­le­me ve alan araş­tır­ma­la­rı­na da­ya­nan zen­gin içe­rik­li ve il­gi çe­ki­ci su­nu­mu so­ru­lar ve tar­tış­ma­lar­la so­na er­di.

HAVADİS

TÜM HABERLER

EDİTÖRDEN

2024 Güz Programı

Vakıf faaliyetlerinin en gelenekseli olan seminerler, her yıl güz ve bahar dönemlerinde gerçekleşiyor.

DETAYLI BİLGİ


BİZİ TAKİP EDİN

Vakfımızın düzenlediği programlardan (seminer, sempozyum, panel, vs.) haberdar olmak için e-posta adresinizi bırakabilirsiniz.