English GİRİŞ YAP

Yönetişim Kurumlarının Gelir Dağılımı ve Hükümet Harcamaları İlişkisindeki Gölgeleyici Rolü

Ahmet Faruk Aysan

31 Ekim 2009
De­ğer­len­dir­me: Hasan Kadir Tosun
 
Bo­ğa­zi­çi Üni­ver­si­te­si Eko­no­mi Bö­lü­mü öğ­re­tim üye­le­rin­den Ah­met Fa­ruk Ay­san, su­nu­mun­da, ku­rum­la­rın eko­no­mi li­te­ra­tü­rün­de­ki yük­se­li­şiy­le bağ­lan­tı­lı ola­rak ge­lir da­ğı­lı­mı­nın ye­ni­den da­ğı­tım üze­rin­de­ki et­ki­si hak­kın­da­ki ça­lış­ma­lar­dan bah­set­tik­ten son­ra, li­te­ra­tür­de bu za­ma­na ka­dar ek­sik bı­ra­kıl­mış bir alan olan ge­lir da­ğı­lı­mın­da­ki ada­let­siz­lik­le ye­ni­den da­ğı­tım ku­rum­la­rı­nın ve­rim­li­li­ği ara­sın­da­ki iliş­ki­yi ve bu­nun top­lam ye­ni­den da­ğı­tı­ma et­ki­si­ni or­ta­ya koy­du.
Ay­san, ko­nu­ya alt­ya­pı ol­ma­sı açı­sın­dan gi­riş bö­lü­mün­de, “yö­ne­ti­şim” ve “ku­rum­lar” kav­ram­la­rı­nı ve ik­ti­sa­dî li­te­ra­tür­de kul­la­nım alan­la­rı­nı sı­nıf­lan­dı­ra­rak, IMF, Dün­ya Ban­ka­sı gi­bi ku­rum­la­rın ge­nel­lik­le yö­ne­ti­şi­mi so­nu­ca da­ir tes­pit­ler­de bu­lu­nur­ken kul­lan­dık­la­rı­nı; ku­rum­la­rın ise ge­nel­lik­le aka­de­mi­de “se­bep­ler”i açık­la­ma­da kul­la­nı­lan bir kav­ram ol­du­ğu­nu vur­gu­la­dı.
Ay­san, 1980’ler­de olu­şan Was­hing­ton Mu­ta­ba­ka­tı’nın, za­man için­de ya­pı­lan yan­lış­lar­dan yo­la çı­ka­rak ku­rum­la­rı önem­li bir un­sur ola­rak ka­bul eden Post-Was­hing­ton Mu­ta­ba­ka­tı’na ev­ril­di­ği­ni; North, Coa­se, Ace­moğ­lu gi­bi aka­de­mis­yen­le­rin ku­rum­lar­la il­gi­li ça­lış­ma­la­rı­nın da bu dö­nü­şü­mün şe­kil­len­me­sin­de önem­li pa­yı ol­du­ğu­nu ifa­de et­ti.
Ku­rum­la­rın sı­nıf­lan­dı­rıl­ma­sın­da çe­şit­li yak­la­şım­lar ol­du­ğu­nu söy­le­yen Ay­san, söz­le­ri­ne şun­la­rı ek­le­di:
Bir yak­la­şı­ma gö­re, ku­rum­la­rı ida­rî ku­rum­lar, si­ya­sal is­tik­rar ve de­mok­ra­tik ku­rum­lar ola­rak üçe ayı­ra­bi­li­riz. Bu ku­rum­la­rın bir kıs­mı iyi ça­lı­şır­ken bir kıs­mı ça­lış­ma­ya­bi­lir; Mı­sır ör­ne­ğin­de de ol­du­ğu gi­bi de­mok­ra­tik ku­rum­la­rın (ba­sın öz­gür­lü­ğü, vs.) iyi ça­lış­mı­yor ol­ma­sı­na rağ­men, ida­rî ku­rum­la­rın düz­gün iş­le­me­si ve si­ya­sal is­tik­ra­rın va­rol­ma­sı bu­nun bir ka­nı­tı. Da­ni Rod­rik ise de­mok­ra­si­yi uzun za­man­da el­de edi­le­cek bir me­ta-ku­rum ola­rak ta­nım­lı­yor ve ku­rum­la­rı ula­şa­cak­la­rı so­nuç ba­kı­mın­dan üçe ayı­rı­yor: mak­ro­eko­no­mik is­tik­ra­rı he­def­le­yen ku­rum­lar, sos­yal ba­rı­şı sağ­la­yan ku­rum­lar ve an­laş­maz­lık çö­zü­cü ku­rum­lar.
Ay­san, ku­rum­lar ve yö­ne­ti­şim kav­ram­la­rı­nı bu şe­kil­de kı­sa­ca açık­la­dık­tan son­ra, ge­lir da­ğı­lı­mı­nın ye­ni­den da­ğı­tım ku­rum­la­rı­nın ve­rim­li­li­ği ve so­nuç­ta top­lam ye­ni­den da­ğı­tım üze­rin­de­ki et­ki­si­ne de­ğin­di. Teo­rik ça­lış­ma­lar­ın ge­lir eşit­siz­li­ği­nin ye­ni­den da­ğı­tı­mı ar­tı­ra­ca­ğı­nı ön­gör­dü­ğü­nü, fa­kat am­pi­rik ça­lış­ma­la­rın tam ter­si­ni or­ta­ya çı­kar­dı­ğı­nı söy­le­yen Ay­san, dok­to­ra te­zin­de bu çe­liş­ki­yi an­la­ma­ya ve se­bep­le­ri­ni or­ta­ya çı­kar­ma­ya ça­lış­tı­ğı­nı ifa­de et­ti. Ay­san, ge­lir da­ğı­lı­mın­da­ki eşit­siz­lik ye­ni­den da­ğı­tım ta­lep­le­ri­ni ar­tır­sa da, üst ge­lir gru­bu­nun po­li­tik et­ki­siy­le ve/ve­ya top­lu­mun ge­le­cek­te yük­sel­me bek­len­ti­le­ri­nin so­nu­cu ola­rak ku­rum­sal ve­rim­li­li­ğin düş­tü­ğü­nü or­ta­ya ko­ya­rak, bu ve­rim­li­lik dü­şü­şü­nün de top­lam hü­kü­met har­ca­ma­la­rı­nı olum­suz yön­de et­ki­le­di­ği­ni söy­le­di.

HAVADİS

TÜM HABERLER

EDİTÖRDEN

2024 Güz Programı

Vakıf faaliyetlerinin en gelenekseli olan seminerler, her yıl güz ve bahar dönemlerinde gerçekleşiyor.

DETAYLI BİLGİ


BİZİ TAKİP EDİN

Vakfımızın düzenlediği programlardan (seminer, sempozyum, panel, vs.) haberdar olmak için e-posta adresinizi bırakabilirsiniz.