“İrrasyonel,” kolektif ve duygusal olanın siyasi-toplumsal alandaki rolüne vurgu yapan bu konuşma, Çanakkale Savaşı’nın Türk milleti için özel ve kurucu bir anı temsil ettiğini ileri sürmektedir. Bu, insanları “coşkunluğa” sevk eden, tüm toplumsal farklılık ve ayrışmaların aşılarak toplumsal bütünlük, tamlık ve özgürlüğün tecrübe edildiği bir andır. Ancak son dönemde siyasi gelişmelere paralel olarak Çanakkale Savaşı, toplumsal gruplar-üstü olma hüviyetini yitirerek bir boş gösterene dönüşmüş durumdadır. Siyasi çekişmelerin merkezine oturan Çanakkale Savaşı, birbirine rakip ulusçu ve medeniyetçi söylemlerce farklı şekillerde anlamlandırılmaya başlanmıştır. Bu sunum, sinema alanında bu söylemlerin izini sürmektedir. 

Doğu Cephesi'nden Üç Direniş Hattı: Arabistan, Filistin ve Gelibolu 

Ebru Afat

Birinci Dünya Savaşı (1914-18), etkilediği alandan ölen insan sayısı ve kullanılan silahlara  kadar  birçok  ilklere  sahne  olmasının  yanında  İttifak  koalisyonu üyesi Osmanlı  ve  Avusturya-Macaristan  ile  İtilaf  devletleri  arasında  yer  alan  Rusya'nın  yani  üç büyük imparatorluğun dağılmasına yol açmasıyla da büyük önem taşıyor. Yakın dönem dünya  siyasi  tarihinin  kırılma  noktasını  teşkil  etmesi  ve  günümüz Ortadoğu'sunu şekillendirmesine  rağmen  Birinci  Dünya  Savaşı,  Amerikan  ve  Avrupa  sinemasında,  taşıdığı önem  düzeyinde  ele  alınmadı.  Birinci  Dünya  Savaşı'na dair  filmlerin  sayısı,  İkinci Dünya Savaşı hakkında çekilenlerin yanına dahi yaklaşamadı. Osmanlı İmparatorluğu'nun mirası üzerine kurulan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının,  üzerinde yaşadıkları  Anadolu ve bir parçası  oldukları Ortadoğu coğrafyasını  alt  üst eden  Birinci  Dünya  Savaşı  üzerinde  farklı  şekillerde  durmaları  gerekmektedir.  Dolayısıyla bu konuşmada, Osmanlı'ya  son  veren  Birinci  Dünya  Savaşı'nın  en  sarsıcı  mücadelelerinin  yaşandığı  Şark Cephesi'ndeki  üç  direniş  hattını  beyaz perdeye  yansıtan  üç  film  üzerinden Batı'nın Şark Meselesi'nin izdüşümlerini aramaya çalışılacaktır.  Lawrence of Arabia (1962),  Gallipoli (1981) ve The LightHorsemen (1987) ele alınacak filmlerdir. 

Bu konuşma, Birinci Dünya Savaşı ve sonucunda gerçekleşen işgal yıllarında İstanbul’un sinema yaşantısını ele alacaktır. Savaşla birlikte şehrin geçirmekte olduğu büyük dönüşümün ve ulusaşırı film dağıtım politikalarının şehrin gösterim mekanizmalarına, bu filmleri seyreden seyircilerin alımlama biçimlerine ve film yapım süreçlerine olan etkileri anlatılacak; sansür, ittifak ve itilaf devletlerinin propoganda mekanizmaları, yoksulluk, direniş, işgal kuvvetleri ve Rus göçmenlerin şehrin eğlence hayatıyla olan ilişkileri gibi temalar metinlerarası ve medyalararası bir yaklaşımla incelenecektir.